Przegląd filmów Ingmara Bergmana w Kinie Zamek

Ingram Bergman w swojej karierze zrealizował ponad czterdzieści filmów, sto czterdzieści przedstawień teatralnych i kilkanaście spektakli telewizyjnych. Szwedzki reżyser, nazywany „Szekspirem kina”, uważany jest za jednego z najwybitniejszych twórców w historii kinematografii. W swoich dziełach rozważał rzeczy ostateczne – śmierć, miłość, sens istnienia. Jego filmy dociekają istoty spraw metafizycznych, przenika je niemal mistyczna wrażliwość. Do dziś kino Ingmara Bergmana uchodzi za najważniejsze filmowe doświadczenie, inspiruje kolejnych twórców i fascynuje nowe pokolenia miłośników kina. W Kinie Zamek zaprezentujemy 15 filmów stworzonych przez Bergmana na przestrzeni dekad. Wszystkie filmy zostały cyfrowo odrestaurowane i przygotowane dla widzów, którzy w kinie poszukują szczególnych wartości. Szczegółowy repertuar poniżej.

SKANDAL (Hets)

25 kwietnia (wtorek), godz. 17:30

dramat, Szwecja 1944 (101 min)

Reżyseria Alf Sjöberg. Scenariusz Ingmar Bergman

Obsada: Stig Järrel, Alf Kjellin, Mai Zetterling

Sadystyczny nauczyciel łaciny w gimnazjum, przezywany przez uczniów „Kaligulą”, prześladuje zwłaszcza jednego z nich – Jana Erika Widgrena. Chłopak rekompensuje sobie cierpienia przyjaźnią z młodą ekspedientką Berthą Olsson. Przyjaźń zaczyna się od tego, że Jan Erik odprowadza pijaną Berthę do domu, a ona zwierza mu się, że pije, bo nie może uwolnić się od tyrana, który nawiedza ją nocami. Dziewczyna nie zdradza, o kogo chodzi. Pod wpływem znajomości z Janem Erikiem odzyskuje radość życia. Ale na krótko: dręczyciel powraca i Bertha znów wpada w alkoholizm. Jan Erik odchorowuje klęskę i postanawia zerwać z Berthą. Idzie do jej mieszkania – i zastaje ją martwą. Jest tam ktoś jeszcze: „Kaligula”. (…) Andrzej Bukowiecki, SFP.ORG.PL

WAKACJE Z MONIKĄ (Sommaren med Monika)

25 kwietnia (wtorek), godz. 19:30

dramat, Szwecja 1952 (96 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Harriet Andersson, Lars Ekborg, Dagmar Ebbesen

Początkowo mamy wrażenie, iż jest to realistyczna opowieść o dziewczynie i chłopcu z ubogiej proletariackiej dzielnicy Sztokholmu. Monika pracująca w sklepie warzywnym i Harry zatrudniony w składzie porcelany wchodzą w dorosłe życie z piętnem ludzi pozbawionych ciekawszej przyszłości. Należą do świata, który zmusza do rezygnacji z marzeń i boleśnie kaleczy młodzieńcze ambicje. Frustrację bohaterów pogłębiają rodzinne napięcia. Wakacyjna ucieczka od rzeczywistości na skalistą wysepkę jest rodzajem buntu. Przynosi poczucie wolności i beztroską radość. Ale tylko przez chwilę. (…) (kd) – FILM 7/1998

DO RADOŚCI (Till glädje)

26 kwietnia (środa), godz. 17:30

dramat, Szwecja 1950 (98 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Maj-Britt Nilsson, Stig Olin, Birger Malmsten

W filmie tym Bergman po raz pierwszy podejmuje temat, który odtąd stale pojawiać się będzie w jego filmach. Jest to opis samotnego życia kobiety, z jego codziennymi frustracjami i chwilami zwątpienia. Filmweb.pl

UŚMIECH NOCY (Sommarnattens leende)

26 kwietnia (środa), godz. 19:30

komedia/romans, Szwecja 1955 (110 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Ulla Jacobsson, Eva Dahlbeck, Harriet Andersson

Jedna z niewielu komedii zrealizowanych przez Ingmara Bergmana. Akcja filmu dzieje się w nocy podczas przyjęcia zorganizowanego przez starszą panią Armfeldt. Wtedy to właśnie dochodzi do bardzo przewrotnych rozwiązań problemów damsko męskich. Adwokat Fredrik Egerman ma bardzo młodą żonę, która do tej pory jest jeszcze dziewicą. Ma także kochankę – aktorkę Desiree Armfeldt, będącą jednocześnie kochanką żołnierza Carla Magnusa posiadającego oczywiście również żonę. Filmweb.pl

LETNI SEN (Sommarlek)

27 kwietnia (czwartek), godz. 17:30

dramat, Szwecja 1951 (96 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Maj-Britt Nilsson, Birger Malmsten, Alf Kjellin

Historia utalentowanej baletnicy Marie, która – zdawałoby się – osiągnęła już wszystko. Jednak życie w światłach jupiterów zaczyna ją nudzić, a do tego zdaje sobie sprawę, że jej kariera powoli przemija. Na jej twarzy zaczynają pojawiać się pierwsze zmarszczki, a na jej miejsce pojawiają się młode tancerki. Pewnego dnia Marie przez przypadek odnajduje pamiętnik swojego przyjaciela z młodości. Postanawia pojechać na wyspę, na której się poznali i zakochali. Na miejscu zaczyna wspominać wydarzenia z przeszłości i zastanawiać się nad swoim życiem, szczególnie nad błędami, które popełniła. Filmweb.pl

ŹRÓDŁO (Jungfrukällan)

27 kwietnia (czwartek), godz. 19:30

dramat, Szwecja 1959 (89 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Max von Sydow, Birgitta Valberg, Gunnel Lindblom

(...) Surowe w wyrazie – niczym romańska świątynia – Źródło w minimalnym stopniu przypominało Siódmą pieczęć z jej wybujałą inscenizacją i literacką retoryką oraz dość umowną rekonstrukcją wizji średniowiecza, która miała być jedynie dekoracją dla współczesnego moralitetu. Scenariusz Źródła napisała Ulla Isaksson na kanwie trzynastowiecznej ballady Córka Töre z Wänge (...) W historii okrutnego gwałtu dokonanego na niewinnej dziewczynie i krwawej zemsty jej ojca pociągał reżysera obraz średniowiecza jako „złotego wieku” wiary religijnej wraz z jej ufnością w boską Opatrzność i rozstrzygającą moc prostych kategorii moralnych. Tadeusz Szczepański – ZWIERCIADŁO BERGMANA, słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 1999 r.

JAK W ZWIERCIADLE (Såsom i en spegel)

29 kwietnia (sobota), godz. 19:30

dramat, Szwecja 1961 (93 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

(…) Udźwignąć brzemię samotności nie każdy potrafi, nie wszyscy też umieją nieść miłość. Napięcia świata otaczającego okazały się przemożne dla młodej schizofreniczki, której mąż ma osobowość zbyt słabą, by zdołać pomóc, i jako lekarz wierzy w nieuleczalność przypadku orzeczoną przez specjalistę. Po śmierci matki – jeszcze w dzieciństwie – Karin nie znalazła też żadnego oparcia w ojcu: najpierw zaniedbał kontakty z nią na rzecz pisarstwa, które właśnie w tym czasie przyniosło mu sukces, później zaś podświadomie ją odrzucał, jako dotkniętą chorobą odziedziczoną po matce. Więzi z ojcem brak też młodszemu bratu Karin. Siedemnastoletni obecnie Minus przeżywa jeszcze dodatkowe dystresy związane z dojrzewaniem i niechęcią do kobiet. (…) Adam Garbicz – KINO, WEHIKUŁ MAGICZNY, PODRÓŻ TRZECIA, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1996

OKO DIABŁA (Djävulens öga)

30 kwietnia (niedziela), godz. 17:30

dramat/komedia/fantasy, Szwecja 1960 (87 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Jarl Kulle, Bibi Andersson, Stig Järrel

„Oko diabła” utrzymane jest w rzadkiej dla Bergmana konwencji komediowej. Tematyka filmu dotyczy problemów stale przewijających się w filmach reżysera: walki dobra ze złem, diabelskich pokus oraz prób ich odrzucenia. Diabeł budzi się w fatalnym nastroju z powodu jęczmienia na oku. Denerwuje go dodatkowo fakt, że córka pastora, piękna i ponętna, ciągle jeszcze jest dziewicą. Aby zaradzić tej irytującej go w najwyższym stopniu sytuacji, wysyła na Ziemię Don Juana, przyrzekając mu zmniejszenie kary piekieł za zdobycie dziewczyny... Film jest żartobliwą rozprawką filozoficzną, ubarwioną sytuacyjnymi i technicznymi gagami, znakomicie zrealizowanym „odpoczynkiem” Mistrza między kolejnymi wielkimi arcydziełami.

MILCZENIE (Tystnaden)

30 kwietnia (niedziela), godz. 19:30

dramat, Szwecja 1963 (95 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Ingrid Thulin, Gunnel Lindblom, Birger Malmsten

Misterium samotności rozegrane w tytułowej ciszy, między rozpaczą a nadzieją. Milczenie panuje między dwiema siostrami Ester i Anną, które zdaje się łączyć uczucie nie tylko siostrzane. Milczenie panuje między siostrami a światem zewnętrznym, krajem zwanym Timoka, gdzie wracające z wakacji bohaterki zmuszone były zatrzymać się w pustym luksusowym hotelu, na skutek choroby Ester. Niezrozumiały język timocki w ustach starego kelnera, niezrozumiałe sprawy tego miasta, po którym jeżdżą nocą czołgi, emisariusze wojny, potęgują obcość sióstr. Ester, intelektualistka, osobowość dominująca dotąd nad zmysłową Anną, przekonuje się, że jej inteligencja w rezultacie odgradza ją od świata. Zwierzęca łapczywość przypadkowego stosunku Anny ze znalezionym na ulicy partnerem, degraduje i poniża. (…)Jerzy Płażewski – 200 FILMÓWTWORZY HISTORIĘ NAJNOWSZĄ KINA, WAiF, Warszawa 1973

HAŃBA (Skammen)

2 maja (wtorek), godz. 17:30

dramat, Szwecja 1968 (103 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Liv Ullmann. Max von Sydow, Sigge Fürst

(…) Wojna była już obecna w Milczeniu, ale tylko jako dalekie tło (…). W Hańbie określa wszystko i wszystkich. Nie jest to wojna konkretna. Nie ma nazwy, nie wiadomo kim są ci, którzy dokonali inwazji, a kim ci, którzy wyzwalają nie nazwany kraj. Tym krajem może, ale nie musi być Szwecja (…). A więc Bergman i political fiction? (…) Chociaż to niekonkretna wojna, to bardzo konkretne są tu bombardowania, aresztowania, przesłuchania, deportacje, pożary i zniszczenia, a cały ten koszmar nie służy pokazaniu spustoszeń fizycznych, ale ma porządek metafizyczny. Jest krzywym zwierciadłem przystawionym do twarzy wrażliwych, normalnych i neutralnych politycznie ludzi, zwierciadłem zaprzeczającym ich godności, uczuciom, wzajemnemu porozumieniu, lojalności, wszelkim wartościom, po prostu – duszy. (…) Maria Oleksiewicz – FILM 37/1986

GODZINA WILKA (Vargtimmen)

2 maja (wtorek), godz. 19:30

dramat, Szwecja 1968 (90 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Max von Sydow, Liv Ullmann, Gertrud Fridh

Godzina wilków – to czas pomiędzy środkiem nocy i świtem, gdy bezsenność staje się torturą, gdy moc upiorów i demonów osiąga swój szczyt. O tej godzinie umiera najwięcej ludzi. Ale to także godzina, w której przychodzi na świat najwięcej dzieci – tak wyjaśnia Ingmar Bergman sens tytułu swego filmu. Film opowiada historie malarza Johanna Borga, który wraz z żoną Almą osiedla się na odludziu, gdzieś na północy Szwecji. Tu, jak nakazuje jego „imperatyw wewnętrzny”, maluje swoje dziwne pejzaże. Alma jest w ciąży, niebawem ma nastąpić rozwiązanie. Kiedyś przypadkiem znajduje dziennik męża. Z jego codziennych zapisków dowiaduje się, czym żyje, o czym myśli Johann, co dręczy go w czasie długich bezsennych nocy, gdy – bojąc się ciemności i widziadeł – siedzi nieruchomo przy lampie. E. Ch. – FILM 14/1968

NAMIĘTNOŚCI (En passion)

3 maja (środa), godz. 17:30

dramat, Szwecja 1969 (100 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Liv Ullmann, Bibi Andersson, Max von Sydow

(...) Naprawiający dach mężczyzna w sile wieku, Andreas Winkelmann, dostrzega na niebie astronomiczne zjawisko tak zwanego parhelionu (dwóch pozornych słońc). Jego złowróżbny efekt pogłębia się, gdy z dachu spada wiadro z cementem. Niebawem zza rogu domu pojawi się ubrana na czarno kobieta o kuli. To wdowa Anna Fromm, prawdziwie diaboliczna postać, która odegra fatalną rolę w samotniczym życiu Winkelmanna. Zanim jednak powstanie destrukcyjny związek Andreasa i Anny, Bergman poddaje klinicznej obserwacji układ czworga ludzi, których konfrontację określa gra masek i wyrafinowany rytuał wzajemnych upokorzeń. Filmweb.pl

SZEPTY I KRZYKI (Viskningar och rop)

3 maja (środa), godz. 19:30

dramat, Szwecja 1972 (91 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Harriet Andersson, Liv Ullmann, Kari Sylwan

(...) W wielkim pustym domu spotykają się trzy siostry, kobiety mimo pokrewieństwa zupełnie sobie obce, oddzielone od siebie murem obojętności i konwenansu. Do spotkania dochodzi, gdyż jedna z nich – Agnes, w potwornych bólach umiera na raka, a obyczaj nakazuje być z umierającą. Jednak nawet w takiej chwili siostry nie są w stanie przezwyciężyć obcości. Dla Agnes obecność sióstr jest dodatkową torturą, przynosi świadomość przejmującej samotności. (...)Szepty i krzyki to film niezwykle mocno oddziałujący na zmysły widza. Jak w ekspresjonistycznym malarstwie Edvarda Muncha grają tu kontrastowe barwy: wszechobecna czerwień tła z bielą i czernią ludzkich postaci. Wrzask i rzężenie Agnes przerywane są szeptami rozmów, przejmująca cisza – bezlitosnym tykaniem zegarów. KOLEKCJONERSKA SERIA MISTRZOWIE KINA.INGMAR BERGMAN, 2010

RYTUAŁ (Riten)

4 maja (czwartek), godz. 17:30

dramat, Szwecja 1969 (72 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

Obsada: Ingrid Thulin, Anders Ek, Gunnar Björnstrand

Telewizyjny film Ingmara Bergmana będący osobistym manifestem artysty. Jest to niejako wypowiedź skierowana do wszystkich, którzy sprzeciwiali się objęciu przez niego posady dyrektora Królewskiego Teatru Dramatycznego. Opowieść o trójce aktorów, których najnowsza produkcja została uznana za obsceniczną... Ci troje, kobieta, jej mąż i kochanek mają teraz stanąć przed sądem. Filmweb.pl

DOKUMENT O FÅRÖ (Fårö-dokument 1979)

4 maja (czwartek), godz. 19:30

dramat, Szwecja 1979 (103 min)

Reżyseria Ingmar Bergman

(…) „Na Fårö znalazłem swój krajobraz, swój rzeczywisty dom. Jeśli chce się być dowcipnym, można mówić o miłości od pierwszego wejrzenia” – wspominał Bergman w autobiograficznej książce „Laterna Magica”. A przecież niewiele brakowało, by na bałtycką wyspę wybitny reżyser w ogóle nie dotarł. Gdy na początku lat 60. szukał plenerów do filmu „Jak w zwierciadle”, początkowo myślał o Orkadach. Szkockie wyspy okazały się jednak zbyt kosztowne i w ten sposób Bergman wylądował na maleńkiej Fårö. Został tam do końca życia. (…) Jakub Demiańczuk – dziennik.pl 5.04.2011.

Więcej informacji: https://zamek.szczecin.pl/wydarzenie/kino/przeglad-filmow-ingmara-bergmana-bog-kina. Bilety 10 zł - do nabycia w kasach Zamku (kasa wejście A oraz kasa Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej – wejście I) lub online na https://bilety.zamek.szczecin.pl.