Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
Reklama
Japonia w miniaturze. Kościane netsuke i okimono.

Kolekcja Danuty Pawłowskiej-Seydy i Marka Seydy w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie

czas trwania:  25.04.2025–19.04.2026
wernisaż: 24 kwietnia 2025 (czwartek), godz. 17.00

Reklama

miejsce: Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3

kurator:                      Ewa Prądzyńska 

organizator:               Muzeum Narodowe w Szczecinie

 

 

W 2022 roku Muzeum Narodowe w Szczecinie wzbogaciło się o niezwykle cenną kolekcję figurek azjatyckich wykonanych z kości zwierzęcych. Do zbiorów trafiło ponad 280 misternie rzeźbionych obiektów, przekazanych w darze przez małżeństwo: Danutę Pawłowską-Seydę i Marka Seydę. Na przygotowanej wystawie prezentujemy netsuke, okimono i inrō, stanowiące większą część przekazanej kolekcji. Choć każdy z tych przedmiotów ma inną historię i pełni odmienne funkcje, można za ich pośrednictwem pokazać fragment historii Japonii. Dzięki motywom, które przedstawiają, zagłębiamy się w kulturę, wierzenia i codzienne życie Japonii.

 

Netsuke to niewielkie przedmioty, które narodziły się z praktycznej potrzeby. W tradycyjnym japońskim stroju – kimonie – nie było kieszeni. Mężczyźni nosili różne drobiazgi w małych pojemnikach (inrō) lub woreczkach określanych wspólną nazwą sagemono, zawieszanych na sznureczku i przymocowywanych do pasa właśnie za pomocą netsuke. Małe, rzeźbione figurki pełniły zatem rolę breloka i stanowiły przeciwwagę dla wiszących sagemono

Netsuke pojawiły się już w XV wieku, ale rozwój tej sztuki użytkowej nastąpił w okresie Edo (1603–1868). Nazwa epoki pochodzi od miejscowości Edo, w której rezydowali szogunowie z rodu Tokugawa, sprawujący w tym czasie faktyczną władzę w Japonii. Choć opierali oni rządy na warstwie społecznej określanej mianem „nosicieli mieczy” (bushi), zwanych również samurajami, to w XVII wieku najistotniejszą rolę w życiu politycznym, gospodarczym i kulturowym Japonii odegrali mieszczanie (chōnin): rzemieślnicy (ko) i kupcy (sho). Ich pozycja w hierarchii społecznej była niska, jednak grupa ta prężnie się rozwijała i przyczyniła się do rozkwitu wielu nowych form sztuki, m.in. teatru kabuki, drzeworytów ukiyo-e, literatury czy właśnie netsuke. Przepisy szogunatu, regulujące niemal wszystkie dziedziny życia – zarówno społecznego, jak i prywatnego mieszczan – piętnowały próby uzewnętrzniania ich bogactwa. Wyrazem tego był na przykład zakaz ozdabiania strojów i noszenia biżuterii. Nie dotyczyło to przedmiotów użytkowych. Tę lukę w przepisach wykorzystali mieszczanie, dumnie nosząc ozdobne inrō i netsuke. Dzięki temu przedmioty te zyskały na popularności, zaczęły się pojawiać egzemplarze misternie wykonywane z drogocennych materiałów. 

 

Rozwojowi rodzimej kultury, unikatowej i niezwykłej, sprzyjała w okresie Edo również polityka izolacji Japonii, znana jako sakoku (co dosłownie oznacza „zamknięty kraj”). Kraj zamknął swoje granice zarówno dla ludzi, jak i towarów w 1639 roku i otworzył je na nowo dopiero w 1854 roku, w wyniku nacisków amerykańskiego komandora Matthew Perry’ego. Wydarzenie to zapoczątkowało koniec ery Edo. W 1868 roku władza powróciła do cesarza i rozpoczął się okres Meiji, w którym Japonia otworzyła się na modernizację i wpływy zachodnie. Jednym ze skutków takiej polityki był wzrost popularności zachodniej odzieży, uznawanej za bardziej praktyczną, i rezygnacja z noszenia kimon. Netsukeinrō przestały być potrzebne. 

 

Otwarcie granic spowodowało zmiany w Japonii, ale też skierowało uwagę Europy i Ameryki Północnej na sztukę i kulturę tego kraju. Zapanowała wręcz fascynacja Japonią i moda na pochodzące stamtąd przedmioty, dzięki czemu kraj ten już w drugiej połowie XIX wieku zaczął intensywnie eksportować swoje wyroby artystyczne na Zachód, część z nich dostosowując do zachodnich gustów i potrzeb. Kolekcjonerzy europejscy gromadzili wachlarze, parawany, kimona, naczynia ceramiczne i z laki, a artyści adaptowali japońskie motywy i techniki do swojej twórczości. Właśnie w tym czasie pojawiły się japońskie dekoracyjne figurki – okimono. W przeciwieństwie do funkcjonalnych netsuke pełniły wyłącznie rolę dekoracyjną. 

Netsuke i inrō wykonywane były z różnych materiałów, m.in. z laki, drewna, kości słoniowej, ceramiki, kamienia, metali szlachetnych, okimono zaś tworzono najczęściej z kości słoniowej lub z brązu. 

 

Większość prezentowanych na wystawie figurek netsuke i okimono wyrzeźbiona została właśnie z kości słoniowej. Wykorzystywanie ciosów słonia do wyrobu różnych przedmiotów ma w Japonii długą tradycję i jeszcze w drugiej połowie XX wieku kraj ten był jednym z największych importerów tego materiału. Światowy zakaz handlu kością słoniową, wprowadzony w 1989 roku (Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, CITES), spowodował, że rzeźbiarze zaczęli sięgać po inne materiały. 

 

Wszystkie wykonane z kości słoniowej obiekty prezentowane na wystawie pochodzą sprzed 1947 roku. 


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

zachmurzenie małe

Temperatura: 11°C Miasto: Gryfice

Ciśnienie: 1020 hPa
Wiatr: 19 km/h

Reklama
Komentarze
Autor komentarza: BazylTreść komentarza: Pewnie wielu czeka. Takie fundusze powinny zrobić jakiś porządek na rynku i dać odpowiednie zarobki. Tylko niech to wprowadzenie będzie prawidłowe. Bo tutaj mamy na razie niezły bałagan. Wystarczy popatrzeć jak to jest z całym condo. Też miało być fajnie, też miało dać zyski, a jak jest to widać. Wielu wpłaciło i zysków nie ma.Data dodania komentarza: 11.04.2025, 21:24Źródło komentarza: Jak wprowadzenie REIT-ów wpłynie na rynek mieszkaniowyAutor komentarza: MongolianTreść komentarza: Kazdy ma swój sposób na jesienna chandrę. U mnie jest leżenie pod ciepłym kocem wool & cashmere, i czytanie ciekawej książki :)Data dodania komentarza: 27.11.2024, 13:53Źródło komentarza: Przytulny dom i jesienna aura – jak poczuć się lepiej kiedy za oknem zimno i wieje?Autor komentarza: KiniaTreść komentarza: Radzę sobie z upałami, dzięki klimatyzacji w mieszkaniu, zapasowi cisowianki i lodów :) Nie chce mi się gotować, robię sobie lekkie sałatki.Data dodania komentarza: 3.07.2024, 16:09Źródło komentarza: Jak radzić sobie w upały? PoradnikAutor komentarza: Elżbieta StepienTreść komentarza: Piękne słowa,Marzenko głowa do góry i do przodu ,jesteś dobrą mamą,zoną i silną osobowoscią,wierze że twój harakter mówi za siebie .Życzę powodzenia i dalszych sukcesowData dodania komentarza: 28.04.2024, 00:45Źródło komentarza: Marzena StępieńAutor komentarza: Elżbieta StepienTreść komentarza: Piękne słowa,Marzenko głowa do góry i do przodu ,jesteś dobrą mamą,zoną i silną osobowoscią,wierze że twój harakter mówi za siebie .Życzę powodzenia i dalszych sukcesowData dodania komentarza: 28.04.2024, 00:44Źródło komentarza: Marzena StępieńAutor komentarza: DiesTreść komentarza: Jak nazywa się dziewczyna z reklamy?Data dodania komentarza: 22.03.2024, 09:23Źródło komentarza: Witaj w Rossmannie – otwórz apkę, a coś dostaniesz! „Kupon za uśmiech"
Reklama
test