WEEKEND W MUZEUM

10 LUTEGO 2024 | SOBOTA

10.00 – 18.00 | Wszystkie gmachy MNS w Szczecinie
               Bezpłatna sobota w muzeum!

10.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie 
               Pożegnanie z Afryką | Z wizytą w domu Kodżia czyli wszystko o życiu codziennym ludów Lobi 
               i Somba | Warsztaty dla dzieci w wieku 5-7 lat | Prowadzenie: Dorota Baumgarten-Szczyrska
               Bilety: 15 zł + obowiązkowe (!) zapisy*

10.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina 
               Akademia Gryfa | Mapa Lubinusa. Szczecińskie podróże bez drogowskazów
               Prowadzenie: Ewa Kimak 
               Bilety: 15 zł + obowiązkowe (!) zapisy*

11.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina
               Spacery kuratorskie po wystawach: Paweł Bałakirew. Kolory melancholii oraz Hans Hartig.  
               Wirtuoz pomorskiego pejzażu | Prowadzenie: Anna Lew-Machniak oraz Małgorzata Peszko
               Bilety: 5 zł (bilet edukacyjny)

16.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie 
               Akademia Historii Sztuki | Malarstwo renesansowe 
               Prowadzenie: Renata Fabiańska-Grzybowska 
               Bilet edukacyjny: 5 zł

11 LUTEGO 2024 | NIEDZIELA
9.00 – 16.00 | Wystawa Zachodniopomorskich Kolei Dojazdowych w Gryficach
               Bezpłatny wstęp do skansenu kolei wąskotorowej

* Informacje o zapisach: www.muzeum.szczecin.pl (aktualności edukacyjne)

 

ADRESY GMACHÓW MNS:
Muzeum Narodowe w Szczecinie: ul. Wały Chrobrego 3
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych: ul. Staromłyńska 27
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej: ul. Staromłyńska 1
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina: ul. Księcia Mściwoja II 8
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy: pl. Solidarność 1
Wystawa Zachodniopomorskich Kolei Dojazdowych MNS: Gryfice, ul. Błonie 2

AKTUALNE WYSTAWY STAŁE I CZASOWE 

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE
Wystawy stałe:
Antyczne korzenie Europy. Szczecińska kolekcja Dohrnów
Misterium Światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu
Ukryte znaczenia. Sztuka na Pomorzu w XVI i XVII wieku
W afrykańskiej wiosce (do 3.03.2024)
Sztuka Afryki – między maską a fetyszem (do 3.03.2024)
Dzieci magii. Afrykańskie lalki i marionetki (do 3.03.2024)
Wystawy czasowe:
Jak to z drewnem było. Narzędzia do obróbki drewna ze zbiorów MNS (do 3.03.2024)
Wyspy szczęśliwe? Sztuka II Rzeczypospolitej ze zbiorów MNS (do 3.03.2024) 
Pierwsze muzeum morskie w odrodzonej Rzeczypospolitej, warszawskie muzeum Stanisława Ledóchowskiego (do 3.03.2024) 

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — MUZEUM TRADYCJI REGIONALNYCH
Wystawy stałe:
Świt Pomorza. Kolekcja starożytności pomorskich
Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci
Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku
Stare srebra

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — MUZEUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ
Wystawa czasowa:
Obrraz 2 - Krzysztof Gliszczyński, Sławomir Marzec, Łukasz Huculak, Lech Twardowski, Tomasz Zawadzki 
(do 28.04.2024) 

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — MUZEUM HISTORII SZCZECINA
Wystawy stałe: 
Najstarsze karty z dziejów Szczecina
Historia i kultura Szczecina w czasach szwedzkich i pruskich
Hans Stettiner i Jan Szczeciński. Życie codzienne w Szczecinie w XX wieku
Wystawy czasowe:
Pieniądz na Pomorzu po pierwszej wojnie światowej (do 28.04.2024)
Paweł Bałakirew. Kolory Melancholii (do odwołania)
Hans Hartig. Wirtuoz pomorskiego krajobrazu (do odwołania)

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — CENTRUM DIALOGU PRZEŁOMY
Wystawa stała:
Miasto sprzeciwu – miasto protestu
Wystawy czasowe:
Memento mori – motyw śmierci w zbiorach MNS–CDP
Wystawy plenerowe:
Dziedzictwa Ziem Zachodnich i Północnych (do 3.03.2024)
Ta wojna trwa oraz Zamrożone. Życie dzieci na linii frontu – fotografie Andriya Dubchaka (do odwołania) 

WYSTAWA ZACHODNIOPOMORSKIEJ KOLEI DOJAZDOWEJ W GRYFICACH
Plenerowy skansen kolei wąskotorowej

POŻEGNANIE Z AFRYKĄ 
Z WIZYTĄ W DOMU KODŻIA CZYLI WSZYSTKO O ŻYCIU CODZIENNYM LUDÓW LOBI I SOMBA

 

Zapraszamy na kolejne wydarzenie w ramach specjalnego cyklu edukacyjnego „Pożegnanie z Afryką” związanym z czasowym zamknięciem części wystaw afrykańskich oraz likwidacją ekspozycji 
„W afrykańskiej wiosce”

W sobotę, 10 lutego 2024 roku o godzinie 10.00, Dorota Baumgarten-Szczyrska zaprasza dzieci w wieku 5-7 lat na warsztaty zatytułowane „Z wizytą w domu Kodżia czyli wszystko o życiu codziennym ludów Lobi i Somba”. Bilety kosztują 15 zł, obowiązują (!) zapisy. 

 

Na początku marca 2024 roku na trzy lata zamknięte zostaną wystawy afrykańskie, a ciesząca od półwiecza szczególnie najmłodszych widzów afrykańska wioska zostanie rozebrana i zniknie
z muzealnej oferty. Zanim to nastąpi przygotowaliśmy niezwykły cykl wydarzeń specjalnych pod szyldem „Pożegnanie z Afryką”.

Wielkie zmiany to efekty rozpoczętego nowego projektu Muzeum Narodowego w Szczecinie i Pomorskiego Muzeum Krajowego w Greifswaldzie (Pommersches Landesmuseum) „Wspólne drogi ku sztuce na Pomorzu. Centralne muzea pomorskie kreują nowe podejście do dziedzictwa kulturowego pogranicza”. Projekt jest finansowany w ramach Programu Współprac Interreg VI A Meklemburgia-Pomorze Przednie / Brandenburgia / Polska 2021-2027. Nowe ekspozycje zostaną poświęcone tematom, które mają podstawowe znaczenie dla tożsamości regionu. Pomorskie Muzeum Krajowe w Greifswaldzie skupi się na najsłynniejszym malarzu epoki romantyzmu, Casparze Davidzie Friedrichu. Wystawa w Muzeum Narodowym w Szczecinie, odzwierciedlając status jego kolekcji sztuki XIX i pierwszej połowy XX wieku, ukaże bogactwo kulturowe miasta zapisane w artystycznych świadectwach oświecenia, romantyzmu, realizmu, modernizmu i awangardy.

AKADEMIA GRYFA
MAPA LUBINUSA
SZCZECIŃSKIE PODRÓŻE BEZ DROGOWSKAZÓW

Zapraszamy dzieci w wieku 7–10 lat na zajęcia w ramach muzealnego cyklu Akademia Gryfa. Tym razem prowadząca Ewa Kimak przygotowała warsztaty poświęcone słynnej Mapie Lubinusa zatytułowane „Szczecińskie podróże bez drogowskazów”. 

Akademia Gryfa odbywa się zawsze we wspaniałych gotyckich wnętrzach Ratusza Staromiejskiego, czyli w Muzeum Historii Szczecina. Zapraszamy w sobotę, 10 lutego 2024 o godzinie 10.00. Bilety: 15 zł. Uwaga! Liczba miejsc ograniczona, obowiązują zapisy! 

AKADEMIA GRYFA to cykl sobotnich spotkań dla dzieci w wieku 7–10 lat, który rozpocznie się w październiku. Raz w miesiącu słuchacze Akademii Gryfa będą podróżować po wnętrzach Muzeum Historii Szczecina, poznając dzieje naszego miasta i jego mieszkańców od czasów najdawniejszych po XX wiek. W czasie spotkań słuchacze dowiedzą się, jak na przestrzeni wieków zmieniał się Szczecin i jak wyglądało życie codzienne szczecinian – rodzina, dom, praca oraz rozrywka.

SPACERY KURATORSKIE 
W MUZEUM HISTORII SZCZECINA

Zapraszamy na spacery kuratorskie po dwóch kameralnych ekspozycjach w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina: „Paweł Bałakirew. Kolory melancholii” oraz „Hans Hartig. Wirtuoz pomorskiego pejzażu”. Po pierwszej z wystaw oprowadzi Anna Lew-Machniak, a po drugiej – Małgorzata Peszko.

Zapraszamy do Ratusza Staromiejskiego w sobotę, 10 lutego 2024 roku o godzinie 11.00. Wstęp: 5 zł (bilet edukacyjne), bez zapisów. 

HANS HARTIG. WIRTUOZ POMORSKIEGO PEJZAŻU
Na kameralnej ekspozycji można zobaczyć obrazy Hansa Hartiga znajdujące się w kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz najnowszy nabytek – „Nabrzeże rybackie zimą” z 2. dekady XX wieku. Wystawę uzupełniają fotografie oraz pocztówki z kolekcji Zenona Owczarka z Nowego Warpna, badacza losów i twórczości artysty. Wystawa powstała jako jeden z elementów programu muzealnego wydarzenia z okazji 150. rocznicy urodzin malarza (5 października 2023).

Hans Hartig - 1873 Carvin, obecnie Karwin – 1936 Berlin.Pierwszych lekcji rysunku udzielał Hansowi Hartigowi Theodor Kugelmann, szczeciński malarz i nauczyciel rysunku w Gimnazjum Fundacji Mariackiej w Szczecinie. W 1894 roku kontynuował naukę jako wolny słuchacz w klasie pejzażu Paula Vorganga w Królewsko-Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Po odbyciu rocznej służby wojskowej w 2. regimencie grenadierów Fryderyka Wilhelma IV w Szczecinie powrócił do Berlina i w 1899 ponownie dołączył do klasy pejzażu Paula Vorganga, a w kolejnym roku akademickim trafił do klasy mistrzowskiej Eugena Brachta, uznawanego w środowisku berlińskim za prekursora pleneryzmu. Ze swoimi studentami prowadził on zajęcia na wolnym powietrzu, podkreślając znaczenie światła i relacje między światłem a barwą w malarstwie.

Pierwszym znaczącym osiągnięciem Hartiga była ekspozycja obrazu Dolina Odry w sali Eugena Brachta podczas Wielkiej Wystawy Berlińskiej w 1901 roku oraz wkrótce jego zakup do zbiorów berlińskiej Galerii Narodowej. Po przeniesieniu się Brachta w 1902 roku do Królewsko-Saskiej Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie, Hartig, podobnie jak inni studenci, podążył za mistrzem, by nadal studiować pod jego okiem.

Po zakończeniu studiów w 1906 roku Hartig powrócił do Berlina, w którym osiadł na stałe. Postanowił specjalizować się w widokach pomorskich miast, miasteczek i wsi i ich dawnej architektury. Podstawą kompozycji malarskich stanowiły liczne szkice i studia rysunkowe, chętnie także fotografował motywy do swoich przyszłych obrazów. Obrazy Hartiga o tematyce marynistycznej cieszyły się uznaniem odbiorców, popularność artyście zapewniły także wysokonakładowe graficzne reprodukcje jego dzieł malarskich. W 1909 roku wziął udział w wystawie sztuki niemieckiej w Nowym Jorku, prezentując Widok portu zimą, w 1910 roku zaś podczas dorocznej ekspozycji Wielkiej Wystawy Berlińskiej zdobył nagrodę Królewsko-Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych za obraz ukazujący nadmorski jesienny ogród, która umożliwiła artyście studyjny pobyt w 1911 roku na wyspie Sylt.

W 1913 roku uczestniczył w Biennale w Wenecji, w 1914 roku dostąpił zaszczytu oprowadzania po Wielkiej Wystawie Berlińskiej cesarza Wilhelma II. Stał się uznanym i cenionym malarzem oficjalnym, wiele wystawiał, jego prace sprzedawano w Europie i w Stanach Zjednoczonych.

Hartig cały czas utrzymywał kontakt ze Szczecinem i Pomorzem, bywał w Gartz an der Oder, Trzebiatowie, Gryficach, Nowym Warpnie. Chętnie malował widoki portowe pełne łodzi i statków. W 1916 roku został współorganizatorem i członkiem założonego w Szczecinie Stowarzyszenia Artystów Pomorskich (Pommerscher Künstlerbund). W 1932 roku otrzymał honorowe wyróżnienie Związku Artystów Berlińskich (Verein Berliner Künstler).

Z aktywnego udziału w życiu artystycznym zaczął wycofywać się po dojściu do władzy partii nacjonalistycznej. Pod koniec życia, chory na serce, tworzył w domu martwe natury i robił repliki swych wcześniejszych obrazów. Zmarł w lutym 1936 roku w swoim domu w Berlinie-Schönebergu i pochowany został na tamtejszym cmentarzu przy kościele pw. Dwunastu Apostołów.

PAWEŁ BAŁAKIREW. KOLORY MELANCHOLII

Wśród osadników przybywających do Szczecina po zakończeniu drugiej wojny światowej znaleźli się też artyści plastycy. Ich grono, początkowo nieliczne, odegrało szczególną rolę w procesie kulturalnego zagospodarowania Pomorza Zachodniego. Reprezentujący odmienne szkoły artystyczne oraz wywodzący się z różnych terenów przedwojennej Polski plastycy stali się pierwszym środowiskiem artystycznym, które w 1945 roku zrzeszyło się w Szczecinie. Nastąpiło to w ramach miejscowego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków. Jego szeregi zasilił w 1946 roku Paweł Bałakirew (1914–1968) – młody wileński artysta specjalizujący się w malarstwie sztalugowym i rysunku.

Już od najmłodszych lat przejawiający talent plastyczny, w młodzieńczym wieku zapragnął studiować malarstwo. Od 1933 roku kształcił się w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu, zaś w 1934 roku zaprezentował swą twórczość w ramach wystawy młodych artystów na Montparnasse. W 1935 roku powrócił do Wilna, gdzie dwa lata później podjął studia malarskie na Wydziale Sztuk Pięknych. Naukę kontynuował nawet w czasie wojny, biorąc jednocześnie czynny udział w walkach obronnych.

Losy powojenne związał ze Szczecinem, gdzie oprócz ZPAP przyłączył się do Klubu Związków i Stowarzyszeń Twórczych „13 Muz”. W swojej pracowni gościł najwybitniejszych szczecińskich artystów owego czasu, takich jak Guido Reck, Henryk Karniej, Zenon Kononowicz, Łukasz Niewisiewicz, Adam Pohorecki, Jan Powicki czy Tadeusz Powidzki. W początkowym okresie także i on, jak wielu plastyków w Szczecinie, zarabiał m.in. wykonywaniem dekoracji teatralnych. Wciąż jednak malował w plenerze, obierając za temat swoich prac przede wszystkim pejzaże miejskie i marynistyczne. Nie stronił również od tworzenia portretów osób z najbliższego otoczenia oraz aktorów szczecińskich w strojach scenicznych. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Odbył podróże artystyczne do Bułgarii i Holandii, które zaowocowały szeregiem prac ukazujących pejzaże tamtejszych miast i portrety ich mieszkańców.

W swej twórczości nawiązywał do postimpresjonizmu, w technice zaś posługiwał się, oprócz farb olejnych, temperą, akwarelą, ołówkiem, węglem oraz tuszem lawowanym. W stosowanej przez niego kolorystyce dominowały przygaszone zielenie, oranże i brązy. W zestawieniu z cechującymi prace artysty smutkiem i liryzmem stały się swoistymi kolorami melancholii.

W wyniku zmiany granic po zakończeniu drugiej wojny światowej ziemie na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej przynależeć miały odtąd do państwa polskiego. Z różnych stron Polski i Europy zaczęli przybywać tutaj pierwsi osadnicy, wśród których obecni byli również artyści plastycy, po burzliwych przejściach wojennych pragnący rozpocząć nowe życie.

Reprezentujące różne szkoły artystyczne, a także odmienne doświadczenia zawodowe środowisko plastyków odegrało szczególną rolę w procesie kulturalnego zagospodarowania Pomorza Zachodniego.

Jego swoistą ikoną był pochodzący z Wilna Paweł Bałakirew (1914–1968), zajmujący się malarstwem sztalugowym oraz rysunkiem. Swoje zainteresowania artystyczne rozwijał początkowo na Kursach Rysunku i Malarstwa im. Franciszka Smuglewicza, zaś w 1933 roku podjął studia na paryskiej Académie des Beaux-Arts, wcześniej uczestniczywszy np. w wystawie młodych twórców na Montparnasse (1932). W 1935 roku powrócił do Wilna, gdzie otrzymał powołanie do czynnej służby wojskowej. Po jej odbyciu w latach 1937–1939 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, kształcąc swój kunszt artystyczny pod kierunkiem m.in. Jerzego Hoppena, Mariana Morelowskiego oraz Stefana Narębskiego. Po wybuchu drugiej wojny światowej brał aktywny udział w działaniach obronnych, po czym z przerwami kontynuował studia malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie (1940–1941 i 1944).

W maju 1946 roku Bałakirew wraz z żoną Tatianą Polaniną oraz trojgiem dzieci osiadł w Szczecinie. Niemal natychmiast stał się członkiem utworzonego kilka miesięcy wcześniej miejscowego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków, następnie czynnie angażował się również w działalność Klubu Związków i Stowarzyszeń Twórczych „13 Muz”, realizującego po wojnie wiele kulturotwórczych inicjatyw. Poza tworzeniem w plenerze Bałakirew zajmował się przygotowywaniem scenografii teatralnych, w tym do zrealizowanego w 1947 roku dla Teatru Komedii Muzycznej w Szczecinie spektaklu Molierowskiego Męża pognębionego w reżyserii Jerzego Szaniawskiego. Jednocześnie współpracował z „Głosem Szczecińskim”. Miał tam swoją rubrykę Z teki Pawła Bałakirewa, gdzie publikowane były rysowane przez niego sylwetki szczecińskich aktorów teatralnych.
Artysta w swojej twórczości uprawiał przede wszystkim malarstwo pejzażowe i portretowe inspirowane postimpresjonizmem, a także rysunek, zwłaszcza tuszem lawowanym. Tematem jego prac były stare kościoły, ulice, przedmieścia i zaułki zburzonego Szczecina oraz statki, łodzie rybackie, stocznia, nadodrzańskie i nadbałtyckie porty. Swoich obserwacji dokonywał poprzez częste wędrówki po mieście i okolicach, nierzadko trwające od rana do późnego wieczora. Na portretach natomiast przedstawiał żonę, dzieci oraz osoby z bliskiego otoczenia. Malował szerokimi pociągnięciami pędzla, skupiając uwagę na kolorach. Wśród nich dominowały delikatne zielenie, ciepłe brązy i odcienie pomarańczu. Prace Bałakirewa nacechowane były swoistą melancholią, smutkiem oraz liryzmem i uczuciowością. Wiernie oddawały otaczającą go rzeczywistość oraz stan ducha samego autora, który był wątłego zdrowia. Swoją namiętność do malarstwa Paweł Bałakirew zdołał przelać na młodszego, ukochanego syna Olega. On również został malarzem i w latach siedemdziesiątych XX wieku należał do najbardziej interesujących oraz rozpoznawalnych szczecińskich plastyków. Jego rozkwitająca twórczość została jednak przerwana przez przedwczesną śmierć. Obaj artyści spoczywają na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

AKADEMIA HISTORII SZTUKI 
MALARSTWO RENESANSOWE 

Podczas kolejnego wykładu w ramach Akademii Historii Sztuki, Renata Fabiańska-Grzybowska opowie o malarstwie renesansowym. 

Zapraszamy w sobotę, 10 lutego 2024 roku, o godzinie 16.00 do Muzeum Narodowego w Szczecinie przy Wałach Chrobrego. Wstęp: 5 zł (bilet edukacyjny).

Akademia Historii Sztuki to otwarte wykłady z zakresu historii sztuki, odbywające się w tym roku szkolnym w każdą sobotę od października 2023 do maja 2024. Ze względu na przekrojowy charakter kursu polecamy go w szczególności młodzieży i osobom dorosłym, które pragną rozpocząć swoją przygodę z historią sztuki lub usystematyzować posiadane już wiadomości. Kurs obejmuje szeroki zakres tematów, od sztuki starożytnej po sztukę współczesną, uzupełniony o zajęcia związane z analizą i interpretacją dzieł sztuki.