Muzeum Narodowe w Szczecinie

18 WRZEŚNIA | NIEDZIELA 
12.00 | Muzeum Tradycji Regionalnych MNS
               Wernisaż „Nici łączą pokolenia” oraz Rodzinne Warsztaty Dziergania 
               wstęp wolny

22 WRZEŚNIA | CZWARTEK 
17.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
               Spacer kuratorski po wystawie czasowej „Götz Lemberg. albo Odra. Portret krajobrazu rzeki 
               granicznej” | Prowadzenie: dr Dariusz Kacprzak
               wstęp wolny [+ 10% rabatu na zakup katalogu wystawy] 

24 WRZEŚNIA | SOBOTA 
10.00–18.00 | wszystkie gmachy MNS 
               Bezpłatna sobota – wstęp wolny na wszystkie wystawy 
10.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
               Z wizytą w Japonii. Katana i wakizashi – czyli co gra w duszy samuraja | Warsztaty dla dzieci 
               w wieku 8-12 lat | Program edukacyjny wystawy czasowej „Piękno i śmierć. Opowieść 
               o azjatyckiej broni białej” | Prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska
               bilety: 15 zł | obowiązują zapisy

25 WRZEŚNIA | NIEDZIELA 
10.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
               Arcydziełka | Drapane malowane – sztuka prehistoryczna | Zajęcia dla dzieci w wieku 6-10 lat 
               bilety: 15 zł | obowiązują zapisy

27 WRZEŚNIA | WTOREK 
11.00 | Centrum Dialogu Przełomy MNS 
               Gala konkursu „Tu zbudujemy nasz dom”
               wstęp wolny

28 WRZEŚNIA | ŚRODA 
17.00–19.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
               Wspólne Dziedzictwo | 29. Konferencja Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków 
               Sztuki i Konserwatorów
               wstęp wolny 

29 WRZEŚNIA | CZWARTEK 
9.00–17.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
               Prelekcje 29. Konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki 
               i Konserwatorów „Wspólne Dziedzictwo”
               wstęp wolny 
17.00–19.00 | Willa Lentza 
               Program wieczorny 29. Konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki
               i Konserwatorów „Wspólne Dziedzictwo”
               wstęp wolny 

30 WRZEŚNIA | PIĄTEK
9.00–18.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
               Prelekcje 29. Konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki 
               i Konserwatorów „Wspólne Dziedzictwo”
               wstęp wolny 
19.00 | Muzeum Sztuki Współczesnej MNS
               Wernisaż „FOGTTPERSZKO. Artyści domów stojących w miejscu” 
               wstęp wolny

1 PAŹDZIERNIKA | SOBOTA
10.00–18.00 | wszystkie gmachy MNS 
               Bezpłatna sobota – wstęp wolny na wszystkie wystawy
9.00–18.00 | Muzeum Tradycji Regionalnych MNS
               Prelekcje 29. Konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki 
               i Konserwatorów „Wspólne Dziedzictwo”
               wstęp wolny 
11.00 | Muzeum Historii Szczecina MNS
               Spacer kuratorski po wystawie czasowej „Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz – 
               architektka i urbanistka” | Wydarzenie w ramach Zachodniopomorskich Dni Dziedzictwa   
               Prowadzenie dr Anna Lew-Machniak oraz Małgorzata Peszko 
               wstęp wolny 

2 PAŹDZIERNIKA | NIEDZIELA
10.00 | Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
               Panoramy bez ramy – zabawy z mozaiką | Program towarzyszący wystawie czasowej „Götz 
               Lemberg. albo Odra. Portret krajobrazu rzeki granicznej” | Warsztaty dla dzieci w wieku 6–12
               bilety: 15 zł | obowiązują zapisy

AKTUALNE WYSTAWY CZASOWE 
Muzeum Narodowe w Szczecinie przy Wałach Chrobrego
– Piękno i śmierć. Opowieść o azjatyckiej broni białej (do 5.03.2023) 
– Götz Lemberg. albo Odra. Krajobraz kulturowy rzeki granicznej (do 9.10.2022)
– Stettin/Szczecin – jedna historia. Sztuka XIX i XX wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie (do 13.11.2022)

Muzeum Narodowe w Szczecinie–Muzeum Historii Szczecina
– Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka (28.05.2023)

Muzeum Narodowe w Szczecinie–Centrum Dialogu Przełomy
Wystawa plenerowa "Historia w kopercie" (do 30.10.2022)
Skarby czasu zarazy - interwencja kuratorska (do 30.09.2022)
„Zamrożone. Życie dzieci na linii frontu” oraz „Ta wojna trwa” – fotografie Andriya Dubchaka (bezterminowo)

Muzeum Narodowe w Szczecinie–Muzeum Sztuki Współczesnej
– FOGTTPERSZKO. Artyści domów stojących w miejscu. Andrzej Fogtt & Jarosław Perszko (30.09.2022–15.01.2023)

ZACHODNIOPOMORSKIE DNI DZIEDZICTWA
NICI ŁĄCZĄ POKOLENIA

Zachodniopomorskie Dni Dziedzictwa to inicjatywa, której głównym celem jest promowanie różnorodności dziedzictwa regionu. W tym roku ZDD odbywają się  pod hasłem „Po nich dziedziczymy”, nawiązującym do tradycji, wiedzy i dokonań naszych poprzedników.

Dział Etnografii Pomorza MNS włącza się w obchody projektem „Nici łączą pokolenia”, inspirowanym wyrobami rękodzieła ludowego – haftem i koronką. 

W trakcie trwania projektu, od 18 września do 16 października 2022, na dziedzińcu Muzeum Narodowego w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych przy ul. Staromłyńskiej 27 odwiedzający będą mogli zobaczyć kameralną wystawę haftów i koronek ze zbiorów etnograficznych MNS. Pokazane zostaną między innymi elementy stroju, pościele, obrusy, serwety i serwetki. 

W dniu otwarcia wystawy zapraszamy na godzinę 12.00 do gmachu muzeum przy ul. Staromłyńskiej 27 całe rodziny na wspólne wyszywanie i szydełkowanie. Spotkanie będzie doskonałą okazją do wymiany doświadczeń i pochwalenia się swoimi umiejętnościami. Starsze pokolenia będą mogły przekazać swoją wiedzę młodszym. 

Uwaga! Muzeum NIE ZAPEWNIA materiałów i przyborów, prosimy więc o zabranie ich ze sobą. Udział w spotkaniu jest bezpłatny. 

Po spotkaniu chętne osoby będą mogły wypożyczyć muzeum swoje prace. Zostaną one zaprezentowane w przestrzeni ekspozycji. Będzie można je również składać przez cały okres trwania wystawy w kasie gmachu muzeum przy ul. Staromłyńskiej 27 w godzinach otwarcia instytucji (prosimy o podanie imienia i nazwiska oraz numeru kontaktowego). 

Zamknięcie wystawy odbędzie się 16 października o godz. 12.00. Tego dnia wylosujemy osoby, które otrzymają upominki za przekazane prace. Wydarzeniu towarzyszyć będzie prelekcja.

 Więcej o Europejskich Dniach Dziedzictwa: KLIK 

WYPOŻYCZ MUZEUM SWOJĄ PRACĘ!
Zapraszamy chętne osoby, aby na czas trwania wystawy „Nici łączą pokolenia” wypożyczyły muzeum własnoręcznie wykonane wyroby szydełkowe oraz prace (serwetki, poduszki, biżuteria, obrazki itp.) zdobione różnymi rodzajami haftu. Zostaną one wystawione w przestrzeni ekspozycji, gdzie będzie można je oglądać do 16 października.  

Prace można składać od 18 września w kasie muzeum przy ul. Staromłyńskiej 27 w godzinach otwarcia instytucji. Prosimy o podanie imienia i nazwiska oraz numeru kontaktowego.

W dniu zamknięcia wystawy, 16 października o godz. 12.00, spośród twórców wylosujemy osoby, które otrzymają upominki. 

SPACER KURATORSKI
GÖTZ LEMBERG "ALBO ODRA"

Zapraszamy na spacery kuratorskie po wystawie fotografii Götza Lemberga „albo Odra. Odra-Cuts. Portret krajobrazu rzeki granicznej”. Po wystawie oprowadzać będzie dr Dariusz Kacprzak, kurator ekspozycji, historyk sztuki oraz zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Szczecinie ds. naukowych. 

 Spotkania odbędą się w trzech terminach:
– 9 września (piątek) o godzinie 12.00
– 22 września (czwartek) o godzinie 17.00
– 9 października (niedziela) o godzinie 12.00 – finisaż

Wstęp wolny.
Uczestnicy Spotkań będą mogli nabyć katalog wystawy z 10% rabatem. 

O wystawie:
Wędrówka wzdłuż środkowego i dolnego biegu Odry, od ujścia Nysy Łużyckiej do Zalewu Szczecińskiego, stała się wyzwaniem artystycznym Götza Lemberga – urodzonego we Frankfurcie nad Menem, osiadłego w Berlinie artysty, chętnie wypowiadającego się za pośrednictwem instalacji świetlnych oraz fotografii, twórcy oryginalnych portretów także dwu innych rzek: Haweli i Szprewy. Prezentowany na wystawie portret krajobrazu rzeki granicznej jest spotkaniem z indywidualną wrażliwością twórcy, jego osobistym przekazem poświęconym historii i pamięci, sformułowanym przy pomocy obrazów i artystycznych środków ekspresji. 

Strona internetowa artysty (niem., ang.): www.goetzlemberg.de

Z WIZYTĄ W JAPONII. 
KATANA I WAKIZASHI – CZYLI CO GRA W DUSZY SAMURAJA

Podróże to jedna z największych pasji wielu z nas. Fascynują nas zarówno wyjazdy bliskie jak i te odległe, do miejsc odmiennych kulturowo i geograficznie.

Japonia jest jednym z tych krajów, który przyciąga turystów z całego świata. Jeśli chcesz poznać ją bliżej to zapraszamy do udziału w muzealnej wyprawie. Gwarantujemy dobrą zabawę i wyborne towarzystwo. Wspólnie odwiedzimy najciekawsze miejsca, poznamy: zwyczaje i kulturę mieszkańców tego kraju, przedstawicieli świata roślin i zwierząt. Dowiemy się m.in. dlaczego Japonia nazywana jest krajem kwitnącej wiśni i wschodzącego słońca, jak powstaje kimono, kim jest samuraj, co znaczy bushido, czy katana i wakizashi zawsze występują w parze, czym zajmują się gejsze, jak wygląda ceremonia parzenia herbaty oraz kąpiel po japońsku, dlaczego: papierowe żurawie pomagają spełnić życzenia, arbuzy są kwadratowe, wagashi kolorowe, a hotele bywają kapsułowe. W ramach zajęć plastycznych spróbujemy sił w pisaniu „po japońsku” i stworzymy własne modele lalek kokeshi. 

Zajęcia realizowane są w ramach programu edukacyjnego do wystawy czasowej Piękno i śmierć. Opowieść o azjatyckiej broni białej.

Warsztaty dla dzieci w wieku 8-12 lat

Prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska

Liczba miejsc jest ograniczona, obowiązują wcześniejsze zapisy.
tel. 797 705 270
[email protected]

Oferta nie dotyczy grup zorganizowanych 

Wstęp: 15 zł od osoby

Zajęcia odbywają się w Muzeum Narodowym w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3.

ARCYDZIEŁKA - SPOTKANIA ZE SZTUKĄ DLA DZIECI

Zapraszamy na nową edycję cyklu niedzielnych spotkań ze sztuką, opracowanych z myślą o dzieciach w wieku 6–10 lat. W trakcie zajęć uczestnicy będą artystycznie eksperymentować, bawić się formą i kolorem i poznawać historię sztuki.

Każde spotkanie będzie poświęcone jednemu zagadnieniu z historii sztuki w nawiązaniu do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie. Krok po kroku dzieci zapoznają się z terminami i pojęciami, wykonując prace plastyczne nawiązujące stylem do konkretnej epoki i wybranego dzieła. „Arcydziełka” mają wprowadzić najmłodszych w niesamowity świat sztuki, pokazać im bogactwo barw, kształtów, form i technik w niebanalny sposób. Na uroczyste zakończenie tej edycji „Arcydziełek” zaplanowano rozdanie dyplomów, spotkanie z sztuką ludową oraz wernisaż prac dzieci powstałych na warsztatach. 

Najbliższe zajęcia zatytułowane "Drapane malowane – sztuka prehistoryczna" odbędą się 25 września 2022 (niedziela), o godz. 10.00.

Pełen program zajęć znajdziesz w zakładce Arcydziełka

ZAPISY PRZYJMOWANE SĄ OD 5 WRZEŚNIA 2022!

Prowadząca: Agata Kamińska 
[email protected]  
tel. 797 705 277
Wstęp: 15 zł
Liczba miejsc ograniczona, obowiązują wcześniejsze zapisy. 
Oferta nie dotyczy grup zorganizowanych 

PODSUMOWANIE KONKURSU „TU ZBUDUJEMY NASZ DOM”

Informujemy, że we wtorek 27 września 2022 roku, w dniu 83. rocznicy ustanowienia Służby Zwycięstwu Polski, w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy odbędzie gala podsumowująca konkurs wojewódzki „Tu zbudujemy nasz dom”.

Organizatorami są MNS – CDP i Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego.

Tegoroczne zadanie konkursowe poległo na wcieleniu się uczestników w postać pioniera lub osadnika wojskowego i napisanie listu do bliskiej mu osoby.

W wydarzeniu udział wzięło dziewięć szkół z miasta i regionu, a jury przyznało wyróżnienia i nagrody jedenastu jego uczestnikom.

Początek gali będzie miał miejsce o godzinie 11.00, w Przestrzeni dialogu, na placu Solidarności 1.

29. KONFERENCJA POLSKICH I NIEMIECKICH HISTORYKÓW SZTUKI I KONSERWATORÓW "WSPÓLNE DZIEDZICTWO" 

MUZEUM JAKO MIEJSCE NAPIĘĆ, POLE KONFLIKTU, PRZESTRZEŃ DIALOGU W EUROPIE ŚRODKOWEJ
RZECZY - AKTORZY - PRZESTRZENIE

Muzeum od momentu swych narodzin było i nadal bywa częściej miejscem rywalizacji niż dialogu, sporu niż porozumienia, wykluczenia niż emancypacji. W przestrzeni muzeum – niezmiennie dawniej i dziś – przecinają się pola władzy i produkcji kulturowej, a wykorzystywane w nich sposoby narracji uwypuklały i czasem wciąż wydobywają podziały prowadzące nie tylko – jak wskazywał Pierre Bourdieu – w poprzek społeczeństw, lecz także między grupami etnicznymi, narodami, a zwłaszcza opartymi na etniczno-językowych podstawach nowoczesnymi państwami Europy Środkowej. Szczególną rolę uzyskują muzea na obszarach granicznych, stając się flankami obrony lub propagandy kultury narodowej. W chwili przesunięcia granic geopolitycznych okazywały się zaś strategicznym celem i nośnikiem a- lub rekulturacji. 

Tematem tegorocznej konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki i Konserwatorów uczyniliśmy muzeum jako nacechowany ideologicznie zbiór rzeczy w przestrzeni, kreowany przez świadomych swojej społecznej misji aktorów. Interesuje nas historia i współczesność szeroko pojętej Europy Środkowej – obszaru o częstokroć skomplikowanej sytuacji narodowościowej i przesuwanych wielokrotnie granicach państwowych, gdzie istnieją muzea narodowe, regionalne, lokalne (państwowe, samorządowe, miejskie i prywatne). Pragniemy spojrzeć na instytucję muzealną jako miejsce odzwierciedlające najróżniejsze napięcia społeczne, narodowe, kulturowe, ale także spajające, konsolidujące, analizujące trudną przeszłość i skomplikowaną teraźniejszość. 

Proponujemy trzy obszary refleksji nad dawnymi i współczesnymi muzeami w Europie Środkowej:
– rzeczy (interesują nas zarówno pojedyncze przedmioty, jak i muzealne kolekcje. Chcemy spojrzeć na muzealia, będące niegdyś czy dziś źródłem rywalizacji, polem konfliktu między społecznościami i narodami, pragniemy dostrzec przedmioty ważne dla współczesnej tożsamości. Nader istotne wydaje się w tym kontekście znaczenie badań proweniencyjnych, odsłaniających burzliwe dzieje i historię przemieszczania dzieł, badań stanowiących jednocześnie płaszczyznę współpracy i dyskusji. Chcemy przyjrzeć się kolekcjom: ich zawartości w kontekście różnych znaczeń lokalnych, narodowych, imperialnych oraz przeobrażeniu ich statusu i wymowy w obliczu zmiany własnościowej, przejęcia muzeum przez władze innego państwa, transformacji ustrojowej itp.)
– aktorzy (chcemy zwrócić uwagę na działalność muzealników, kolekcjonerów, badaczy reprezentantów różnych dyscyplin naukowych /historii, historii sztuki, etnologii, archeologii/, niekiedy uwikłanych w propagandowe aspekty nauki i politykę państwową, niekiedy podążających własną, niezależną od oficjalnie przyjętej, ścieżką kolekcjonerską. Chcemy przeanalizować ich wizje, działalność i postawę w trudnych czasach zmian historycznych, politycznych, ustrojowych i społecznych)
– przestrzenie (pragniemy zwrócić uwagę na symbolikę i znaczenie architektury budynków muzealnych, poddać analizie muzealne ekspozycje, ich przesłanie, sposób konstruowania opowieści oraz oddziaływania na widza dawnego i współczesnego. Chcemy również przyjrzeć się lokalizacji gmachów muzealnych w środowisku miejskim, zrekonstruować ich znaczenie w dawnej i współczesnej przestrzeni publicznej. Szczególną przestrzeń, trudną do pominięcia we współczesnym namyśle humanistycznym, stanowią terytoria pozaeuropejskich kolonii. Pozyskiwane z nich artefakty, pozostawione w miejscu dawnego przechowania lub relokowane po przesunięciu granic państw Europy Środkowej, zmieniły swoją pierwotną funkcję, okazując się dziedzictwem podwójnie kłopotliwym).

29. Konferencja Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki i Konserwatorów Szczecin
28 września – 1 października 2022

Języki konferencji: niemiecki, polski i angielski – tłumaczenie symultaniczne.

Komitet naukowy konferencji: dr Dariusz Kacprzak (Muzeum Narodowe w Szczecinie), dr Kamila Kłudkiewicz (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), dr Szymon P. Kubiak (Muzeum Narodowe w Szczecinie, Akademia Sztuki w Szczecinie). 

Wspólne Dziedzictwo 

29. Konferencja Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki i Konserwatorów Szczecin, 28 września – 1 października 2022

Muzeum jako miejsce napięć, pole konfliktu, przestrzeń dialogu w Europie Środkowej
Rzeczy – Aktorzy – Przestrzenie 

Środa, 28.09.2022
Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3

17.00–19.00 wykład gościnny prof. dr hab. Bénédicte Savoy (Berlin): Niewidzialny czas. Przeszłość muzeów w teraźniejszości i przyszłości
prowadzenie: prof. dr hab. Aleksandra Lipińska (Kolonia)

Czwartek, 29.09.2022
Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3

9.00–10.00 rejestracja uczestników 

10.00–10.10 Powitanie 
mgr Lech Karwowski – dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie
dr Ruth Slenczka – dyrektorka Pomorskiego Muzeum Krajowego w Greifswaldzie
dr hab. Piotr Korduba, prof. UAM – Grupa Robocza Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki i Konserwatorów, dyrektor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 

I. Z badań nad historią muzeów 
prowadzenie: dr Dietmar Popp (Marburg)

10.10–10.30 dr hab. Ewa Manikowska, prof. IS PAN (Warszawa), Przemiany. Ku historii muzeów w Polsce

10.30–10.50 dr Laima Laučkaitė (Wilno), Dziedzictwo Litewskiego Narodowego Muzeum Sztuki. Kłopotliwe metamorfozy przewrotów

10.50–11.10 dr Aldona Tołysz (Warszawa), Wymiana wiedzy czy naśladownictwo? Czechosłowackie, niemieckie i polskie muzea w dwudziestoleciu międzywojennym w relacjach muzealników z regionu 

11.10–11.30 dr Milena Woźniak-Koch (Berlin), Donacja – zwieńczenie czy unicestwienie kolekcji? Muzeum i dialektyka kolekcjonerstwa prywatnego oraz instytucjonalnego

11.30–11.50 dr Ruth Slenczka (Greifswald), Pommern – Pomorze – kraj nad morzem. Opracowanie wspólnej historii i tworzenie wystaw stałych w Greifswaldzie i Szczecinie jako polsko-niemiecki projekt współpracy

11.50–12.10 dyskusja 
12.10–12.20 przerwa kawowa 

II. Rzeczy ruchome 
prowadzenie: dr Dariusz Kacprzak (Szczecin)

12.20–12.40 mgr Bartol Fabijanić (Zagrzeb), Badania proweniencji obrazów z Galerii Dawnych Mistrzów im. Strossmayera w Zagrzebiu zgromadzonych w następstwie drugiej wojny światowej

12.40–13.00 mgr Piotr Borusowski (Warszawa), Berlin – Wrocław – Warszawa. Historia rysunków Adolpha Menzla w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie 

13.00­­–13.20 dr Urszula Bończuk-Dawidziuk (Wrocław), Rozproszone dziedzictwo uczelniane. Badania proweniencyjne w Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego 

13.20–13.40 dr hab. Aleksandra Sulikowska-Bełczowska prof. UW (Warszawa), Pochodzenie i przemieszczenia dzieł sztuki cerkiewnej w Polsce w XX 

13.40–14.00 dyskusja 
14.00–15.00 przerwa obiadowa 

III. Rzeczy wojenne 
prowadzenie: dr hab. Hanna Grzeszczuk-Brendel, prof. PP (Poznań)

15.00–15.20 dr Anna Ziemlewska (Warszawa), Losy zbiorów wilanowskich (1939–1944)

15.20–15.40 prof. dr hab. Giedrė Jankevičiūtė (Wilno­), Sztuka współczesna w zbiorach narodowych. Integracja sztuki wileńskiej z litewskim dziedzictwem artystycznym w latach 1939–1944

15.40–16.00 dr Renata Komić Marn (Lublana), Zagubione w muzeum. Obiekty dziedzictwa kulturowego pochodzące z tzw. punktów zbiorczych po zakończeniu II wojny światowej w Słowenii

16.00–16.30 dyskusja 

Program wieczorny 
Willa Lentza, al. Wojska Polskiego 84

18.00–18.20 prof. dr hab. Aleksandra Lipińska (Kolonia), prezentacja tomu pokonferencyjnego 28. Konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki i Konserwatorów, Wege und Kontaktzonen. Kunstmobilität und -austausch in Ostmittel- und Nordosteuropa / Routes and contact zones. Artistic mobility and exchange in Central Eastern and North Eastern Europe, ed. A. Lipińska, U. Nürnberger i B. Störtkuhl, Warszawa 2022   

18.20–19.00 mgr Michał Dębowski (Szczecin), Konserwacja i rewaloryzacja Willi Lentza w latach 2018–2019

19.00 koncert Polsko-Niemieckiego Chóru „Horyzont” (Brüssow) i bankiet 

Piątek 30.09.2022
Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3

9.00 otwarcie drugiego dnia obrad 

IV. W cieniu reżimów totalitarnych
prowadzenie: dr hab. Jakub Adamski (Warszawa)

9.10–9.30 mgr Tobias Haberkorn (Giessen), Ekspansja zamiast rewolucji. Radzieckie muzea historyczno-regionalne w latach 20. XX wieku 

9.30–9.50 mgr Alina Pavasarytė (Wilno), Dziedzictwo kościelne jako przedmiot konfliktu i dialogu. Przypadek katedry wileńskiej

9.50–10.10 dr Mariana Levytska (Lwów), Opór wobec totalitaryzmu poprzez ratowanie dzieł sztuki: trajektoria historyka sztuki Pawła Żołtowśkiego (1904–1986)

10.10–10.30 przerwa kawowa 

prowadzenie: dr Małgorzata Gwiazdowska (Szczecin)

10.30–10.50 dr Caroline Flick (Berlin), Przedmiotowość. Ottona Holtzego zakupy obrazów dla Muzeum Miejskiego w Szczecinie

10.50–11.10 dr Karolina Zychowicz (Warszawa), Polityka kulturalna PRL i wystawy. CBWA „Zachęta” w okresie dyrekcji Gizeli Szancerowej 

11.10–11.30 mgr Stanisław Welbel (Warszawa), Käthe Kollwitz 1951/2019 – historia dwóch wystaw w Zachęcie

11.30–12.00 dyskusja 
12.00–12.20 przerwa kawowa 

V. Studia graniczne 
prowadzenie: dr hab. Beate Störtkuhl (Oldenburg)

12.20–12.40 mgr Christina Flöhr (Frankfurt nad Odrą), Między ludoznawstwem a propagandą. Komunikat tożsamościowy w muzeach krajowych Prus Wschodnich 1920–1945

12.40–13.00 dr Szymon Piotr Kubiak (Szczecin), Prowincjonalne Muzeum Starożytności Pomorskich / Pomorskie Muzeum Krajowe w Szczecinie wobec problemu pogranicza. Architektura ekspozycji i przestrzeń wyobrażona (1928–1945)

13.00–13.20 dr Timo Saalmann (Flossenbürg), Nowa definicja Prus i początki Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w okresie zimnej wojny

13.20–13.40 przerwa kawowa 

prowadzenie: dr. hab. Piotr Korduba, prof. UAM (Poznań)

13.40–14.00 mgr Maksymilian Loth-Hill (Durham), Muzea na „Ziemiach Odzyskanych”. Krótki zarys rozwoju muzealnictwa na Pomorzu i Dolnym Śląsku w latach 1945–1956

14.00–14.20 mgr Anna Kolářová (Ratyzbona / Praga), „Nasi Niemcy”? Wyzwania związane z muzealizacją historii Niemców Sudeckich w Czechach i Niemczech

14.20–14.40 dr Maciej Gugała (Berlin), Wystawa jako pole łagodzenia sporu. Przypadek stałej ekspozycji Centrum Dokumentacji Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie w Berlinie

14.40–15.10 dyskusja 
15.10–16.10 przerwa obiadowa 

VI. Przestrzeń muzeum – muzeum w przestrzeni 
prowadzenie: dr Szymon Piotr Kubiak (Szczecin)

16.10–16.30 dr Marina Beck (Erlangen), Prezentacja narodu w przestrzeni miejskiej. Muzea wojskowe jako miejsca pamięci i inscenizacji historii narodowej

16.30–16.50 dr Magdalena Kunińska (Kraków), Między Wschodem a Zachodem. Międzynarodowa dyskusja na temat kolekcjonowania i wystawiania sztuki ruskiej w Krakowie i Lwowie około 1900 roku

16.50–17.10 dr Arne Lindemann (Berlin), Germanie – Słowianie – Niemcy. Narracja o „etnogenezie narodu niemieckiego” w muzeach prehistorycznych NRD

17.10–17.30 dr Magdalena Wróblewska (Warszawa), Kolekcja afrykańska i jej ekspozycja w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie

17.30–18.00 dyskusja i podsumowanie obrad

Sobota 01.10.2022
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27

Giełda informacyjna 
prowadzenie: dr hab. Rafał Makała, prof. UG (Gdańsk)

10.00–10.10 mgr Agnieszka Lindenhayn-Fiedorowicz (Berlin), Nowe edycje z serii „Schlösser und Gärten der Neumark / Zamki i Ogrody Nowej Marchii” oraz „Zamki i ogrody województwa zachodniopomorskiego / Schlösser und Gärten der Wojewodschaft Westpommern” 

10.10–10.20 mgr Camilla Brantl (Wiedeń), Rywalizacja czy kooperacja? Międzynarodowe kontakty branży meblarskiej między Dreznem, Brnem a Poznaniem 

10.20–10.30 mgr Patrick Golenia (Berlin), Hidden Treasures – uwidoczniona historia sztuki. Uwagi dotyczące ponownego wypłynięcia części inwentarza pałacu Carlsruhe (Pokój) 

10.30–10.40 mgr Krystyna Rypniewska (Koszalin), Polsko-niemiecki projekt badawczy „Witrażownictwo na Pomorzu Zachodnim”

10.40–10.50 mgr Paulina Łuczak (Poznań), Wychowanie estetyczne w zakresie sztuk plastycznych w zaborze pruskim w latach 1815–1918. Sztuka na niemieckiej prowincji 

10.50–11.00 mgr Magdalena Michalik (Gdańsk), Metanarracje w ujęciu postkolonialnym i postmodernistycznym w badaniach muzeologicznych Prus XIX i XX wieku – studia metodologiczne

11.00–11.10 przerwa kawowa

11.10–11.20 dr Małgorzata Popiołek-Roßkamp (Berlin), Przypadek historii transnacjonalnej? Antysemityzm i architekci w Polsce w latach 30. XX wieku

11.20–11.30 mgr Karolina Jara (Wrocław), dr Aleksandra Paradowska (Poznań), dr Annika Wienert (Bonn), Architektura i urbanistyka nazistowska w Europie Środkowo-Wschodniej. Nieformalna polsko-niemiecka interdyscyplinarna współpraca badawcza – nowe sposoby wymiany naukowej?

11.30–11.40 mgr Juliane Niklas (Monachium), Muzeum Historii Ukrainy w II Wojnie Światowej w Kijowie. Rzeczy wojenne 

11.40–11.50 mgr Julia Błaszczyńska (Poznań), Rywalizacja czy kooperacja? Międzynarodowe kontakty branży meblarskiej między Dreznem, Brnem a Poznaniem

11.50–12.00 dr Agata Gabiś (Wrocław), Wrocławska Galeria „Hutmen”, czyli współpraca ludzi sztuki i techniki

12.00–12.10 mgr Tabitha Redepenning (Marburg), Autentyczność miejska w Szczecinie. Miasto „nowoczesne” czy „historyczne”?

12.10–13.00 przerwa na lunch 

13.00–17.00 wycieczka do Stargardu 
dr Małgorzata Gwiazdowska (Szczecin), Konserwacja kolegiaty Mariackiej w Stargardzie w latach 2020–2023
dr hab. Marcin Majewski, prof. US (Szczecin), Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie

organiZatoRZY 
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Pomorskie Muzeum Krajowe w Greifswaldzie
Stowarzyszenie Historyków Sztuki (Oddział w Szczecinie)
Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

PARTNERZY
Akademia Sztuki w Szczecinie
Willa Lentza

PATRONAT HONOROWY
Cornelia Pieper – Konsul Generalna Republiki Federalnej Niemiec w Gdańsku
Olgierd Geblewicz – Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
Piotr Krzystek – Prezydent Miasta Szczecin

SPONSORZY
Bank PKO BP – mecenas Muzeum Narodowego w Szczecinie
Fundacja Böckler – Mare Balticum
Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej
Rada Naukowa im. Johanna Gottfrieda Herdera
Stowarzyszenie Historyków Sztuki (Zarząd w Warszawie)
Szczecińska Energetyka Cieplna
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego

FOGTTPERSZKO. Artyści domów stojących w miejscu
Andrzej Fogtt & Jarosław Perszko

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej
ul. Staromłyńska 1

1 października 2022 – 15 stycznia 2023
Wernisaż: 30 września 2022, godz. 19.00

Kuratorka: Tamara Książek
Współpraca: M. Lewoc, J. Łozowska, M. Chybowska-Butler

Organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie
Mecenas Muzeum Narodowego w Szczecinie: PKO Bank Polski 
Wsparcie: Unibep S.A., Unihouse S.A., Kotniz Sp. z o.o. Sp. K., Xedos

Sens prezentowanych na wystawie prac Andrzeja Fogtta – malarza i Jarosława Perszko – rzeźbiarza, odnosi się do współczesnej historii, rozpoznawalnych w niej wartości, a w jej kontekście – pragnienia pamięci.

Wynika z przekonań artystów, że źródła pamięci odnoszą się do człowieka i jego bycia w świecie, a ich dzieła jak most łącząc przeszłość z przyszłością, są próbą uczestnictwa w humanistycznym dyskursie sztuki. U obu twórców mamy do czynienia ze sztuką głęboko antropocentryczną, niosącą uniwersalne przesłanie. Bardzo osobisty, wieloznaczny przekaz ich dzieł wpisuje się równocześnie w uniwersum kultury uwzględniającej historyczną wspólnotę wartościowania.

W malarstwie Andrzeja Fogtta, w warstwie przedstawiającej obrazu, elementem jego materii malarskiej kaligrafii jest barwna cząsteczka czystego koloru oraz, w najnowszych realizacjach, zdecydowane nakładanie gęstej farby na obwiedzione konturem plamy. Jedne i drugie składają się na ekspresjonistyczną estetykę obrazów. Na przykład w pejzażach z serii Brda (2018) zależności światła i koloru, punktowe nakładanie farby i czarne smugi na niektórych tworzą migotliwą powierzchnię płócien. Najnowsze obrazy tego cyklu (2020–2021) charakteryzują opozycje czarnych, wyrazistych linii, które dzielą barwną płaszczyznę i przenikają się z barwnymi cieniami. Wspólna dla tych zespołów prac jest idea „estetycznie opisanej przestrzeni”. Na niej czarne smugi i wyraziste ciemne linie wzmacniają emocje, budzą uczucie niepokoju.

Seria obrazów malowanych w 2022 roku odnosi się bezpośrednio do ostatnich wydarzeń w Ukrainie (Bucza – operacja specjalna; Porwanie Europy; Saturn). Temat jest pretekstem organizowania na płótnie planów, barw i ich zestawień oraz działania światła i pozwala autorowi osiągać uderzającą materialność i wizualność. Symboliczno-metaforyczną ekspresję zwierzęco-ludzkich figur wzmacnia kontur wykonany farbą wyciskaną wprost z tuby. Agresywne elementy i ich układ na płaszczyźnie obrazu sprawiają, że staje się on rodzajem analizy ludzkiej egzystencji w konkretnym miejscu i czasie. 

W obszernej twórczości Jarosława Perszko, zróżnicowanej ideowo i formalnie, wyróżniają się formy rzeźbiarskie, które autor nazywa obiektami. W jego artystycznych działaniach obiekt jest formą przestrzenną, wskazuje na możliwość transformacji, zmienność elementów fizycznych, znaczeniowych i emocjonalnych. Dzieło staje się więc wyzwaniem intelektualnym i otwiera możliwości wielorakich interpretacji.

Ślady zwielokrotnione (2013) to 16 plansz odlanych w metalu. Założony przez autora przekaz wynika z jego przekonania, że historia jest odczytywaniem śladów przeszłości, a zachowany w pamięci ślad staje się elementem teraźniejszości. Pozwala artyście na skrót ideowy wskazujący na istotne dla człowieczeństwa problemy. Forma zaprezentowanego na wystawie obiektu jest konieczna jako nośnik idei, którą ma wyrażać. Plansze tworzące dzieło przypominają swoim kształtem stele. Doprowadzone do abstrakcji, ale zachowujące moc znaczenia znaki na ich powierzchniach – posiadają symboliczną wymowę reliktu, a ich kształt i postać decydują o sile ich ekspresyjności. Pozwalają odbiorcy postrzegać relief na powierzchni płyt jako symboliczny, a w procesie interpretacji dostrzec pytania odsyłające go do spraw podstawowych. 

Forma pracy Uśpione Trzy Gracje (2022) przekracza granice obiektu, akcentuje ekspresję i przestrzeń. Neonowy rysunek powstały z cienkich szklanych rurek, geometryzująca kompozycja świetlnych linii, tworzą wielowymiarowy układ przestrzeni biegnących w różnych kierunkach i o różnych wymiarach. Przestrzeń dzieła i przestrzenny kontekst galerii, jej architektura i obiekt, kreują razem szczególny rodzaj rzeczywistości plastycznej i jego/dzieła nowe sensy. Komunikat ubrany w formę, jaką jest ten świetlny rysunek, otwiera i zwielokrotnia przestrzeń, czyni ją przenikliwą dla wzroku. Zwracając nas ku ukrytej za formami dzieła dramatycznej rzeczywistości, kieruje naszą uwagę na problem przekraczania ograniczeń w sztuce i w życiu. (Tamara Książek)

SPACER KURATORSKI
WYMYŚLAJĄC MIASTA NA NOWO. 
HELENA KURCYUSZ-ARCHITEKTKA I URBANISTKA

Zapraszamy na spacer kuratorski po wystawie czasowej „Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka”. O ekspozycji opowiedzą dr Anna Lew-Machniak oraz Małgorzata Peszko. Spotkanie odbędzie się w ramach Zachodniopomorskich Dni Dziedzictwa. Zapraszamy w sobotę, 1 października 2022 roku o godzinie 11.00. Wstęp wolny.

Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina, ul. Księcia Mściwoja II 8
czas trwania: 29.06–28.05.2023

kurator: dr Anna Lew-Machniak 
organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie
partner: Szczeciński oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich, Archiwum Państwowe w Szczecinie

Wraz z końcem drugiej wojny światowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych podjęto wysiłek organizacyjny, mający na celu gospodarcze i społeczne scalenie ziem dawnych z pozyskanymi terenami wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej.

Zagospodarowanie obszarów poniemieckich utrudnione było jednak przez brak wykwalifikowanej siły roboczej, w tym przede wszystkim inteligencji z wykształceniem inżynierskim i ekonomicznym. Tym bardziej istotną rolę odgrywały osoby podejmujące się trudu adaptacji w obcych, często niezwykle trudnych warunkach, tworząc podwaliny pod budowę tożsamości nowych mieszkańców regionu. 

Jedną z nich była Helena Kurcyusz (1914–1999), polska architektka urbanistka, malarka, a także animatorka kultury w powojennym Szczecinie. Była absolwentką Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, w czasie drugiej wojny światowej brała udział w obronie Warszawy, a następnie działała w konspiracji – Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej. W 1942 r. została aresztowana i przewieziona do obozu koncentracyjnego na Majdanku, skąd w 1944 r. przetransportowano ją do Ravensbrück, a następnie Neubrandenburga, gdzie doczekała wyzwolenia. Po zakończeniu wojny osiedliła się w Szczecinie i podjęła pracę jako współorganizatorka służby budowlanej na terenie miasta, działała w komisji ds. nazw ulic miasta, a także przeprowadzała inwentaryzację ocalałych zabytków Szczecina (m.in. odkryła sarkofagi książęce na Zamku Książąt Pomorskich). W lipcu 1946 r. Kurcyuszowa została powołana na stanowisko Głównego Urbanisty Województwa Szczecińskiego, które piastowała do 1960 r. W późniejszym okresie pracowała w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej. Była również współorganizatorką Wydziału Architektury w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie. W pracy zawodowej współtworzyła uproszczone plany zagospodarowania przestrzennego miast ówczesnego województwa szczecińskiego, a także była autorką szeregu projektów planów miejscowych. Poza pracą aktywnie działała w szczecińskim oddziale Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) oraz Towarzystwa Urbanistów Polskich (TUP). 

Helena Kurcyusz, należąc do nielicznego grona osób mających duży wpływ na urbanistyczny kształt Szczecina i wielu innych miejscowości na Pomorzu Zachodnim, jednocześnie odegrała ogromną rolę kulturotwórczą, angażując się w życie kulturalne i artystyczne regionu, inicjując m. in. powstanie Klubu „13 Muz”. Prowadziła przy tym aktywną działalność społeczną, należała do Sekcji Strzelectwa Klubu Sportowego „Ogniwo”, Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Obozów Koncentracyjnych, jak również Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki. Posiadała ponadto ogromny talent malarski, uwidaczniający się w licznych akwarelach o szerokiej tematyce: od widoków krajobrazowych, zieleni i architektury po portret i miniaturę. Była także autorką wielu wierszy i wspomnień z okresu okupacji oraz z pierwszych lat pobytu w Szczecinie. 

Choć od śmierci Heleny Kurcyuszowej upłynęło blisko ponad dwadzieścia lat, to w pamięci wielu szczecinian nadal stanowi ona jedną z wyjątkowych kobiet, które zapisały się nie tylko w historii lokalnej, lecz także ogólnopolskiej. W trudnej rzeczywistości powojennej, dzięki silnej osobowości i ogromnej determinacji, jako jedna z nielicznych wówczas osób potrafiła w pełni wykorzystać swoje kompetencje zawodowe. Nie sposób przy tym nie docenić jej wkładu w organizację oraz rozwój szczecińskiej architektury i urbanistyki, których obecny stan z całą pewnością nie mógłby być tak znaczący, gdyby nie jej poświęcenie i zaangażowanie. 

PANORAMY BEZ RAMY 
ZABAWY Z MOZAIKĄ. WARSZTATY DLA DZIECI

Mozaika, panorama i nadodrzańskie pejzaże, a przede wszystkim Odra – rzeka łącząca dwa kraje, Polskę i Niemcy – staną się głównym tematem kreatywnych warsztatów dla dzieci w wieku 6–12 lat, które odbędą się w przestrzeni nowej wystawy.

Artysta, Götz Lemberg, po szeroko zakrojonych badaniach w regionie spędził kilkanaście dni w podróży łodzią z Eisenhüttenstadt do Szczecina. Podczas nich fotografował różnorodne miejsca. Wszystkie prace, bez przypisanej przez autora lokalizacji, składają się na syntezę krajobrazu. Jest to ponad 150 starannie wybranych zdjęć, stanowiących fotograficzną panoramę rzeki, składających się na pejzaż o mozaikowym charakterze, który można oglądać na wystawie „Götz Lemberg. albo Odra. Odra-Cuts. Portret krajobrazu rzeki granicznej”.

Panoramy bez ramy to kreatywne warsztaty dla dzieci, dotyczące sposobów oglądania i patrzenia na dzieło sztuki. Podczas zajęć będziemy wnikliwie przyglądać się światu, uczyć się patrzenia na jego elementy, wykorzystując np. szkła powiększające. Zapoznamy się z sekretami idealnej kompozycji w fotografii: kadrowaniem, symetrią, światłem, wzorem (rytmem) czy kolorem. Dowiemy się także, kiedy powstawały i jak wyglądały pierwsze panoramy. Wystawa ukazująca niezwykłość nadodrzańskiego pejzażu stanie się inspiracją do stworzenia z użyciem farb, plastelin, kolorowych folii i darów przyrody projektu wielkiej, przestrzennej, panoramicznej, kartonowej mozaiki. Współczesna mozaika może być wykonana z drobnych elementów o różnej kolorystyce, fakturze i strukturze (np. kamyczki, kawałki szkła, ceramika). Posłuży jako pretekst do rozmowy o złożoności świata. 

Termin: 2 października 2022 (niedziela), godz.10.00–12.00
Prowadzenie: Agata Kamińska i Dorota Baumgarten-Szczyrska (Dział Edukacji)
Miejsce: Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3 
Wystawa: Götz Lemberg. albo Odra. Odra-Cuts. Portret krajobrazu rzeki granicznej
zapisy: [email protected],  lub [email protected] 
Cena: 15 zł od osoby