Aktualne wystawy stałe i czasowe* w Muzeum Narodowym w Szczecinie

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE
UL. WAŁY CHROBREGO 3

Wystawy stałe:
Misterium Światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu
Ukryte znaczenia. Sztuka na Pomorzu w XVI i XVII wieku
Antyczne korzenie Europy. Szczecińska kolekcja Dohrnów
W afrykańskiej wiosce
Sztuka Afryki – między maską a fetyszem
Dzieci magii. Afrykańskie lalki i marionetki

Wystawy czasowe:
Stettin/Szczecin – jedna historia. Sztuka XIX i XX wieku ze zbiorów MNS (do 30.09.2022)
Piękno i śmierć. Opowieść o azjatyckiej broni białej (5.03.2023)
Götz Lemberg. albo Odra / Oder-Cuts (9.10.2022)
Pierwsze muzeum morskie w odrodzonej Rzeczypospolitej, warszawskie muzeum Stanisława Ledóchowskiego (bezterminowo) 

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — MUZEUM TRADYCJI REGIONALNYCH
UL. STAROMŁYŃSKA 27

Wystawy stałe:
Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku
Stare srebra. Piękno zaklęte w przedmiocie
Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — MUZEUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ
UL. STAROMŁYŃSKA 1
Uwaga! Nieczynne do 31 lipca 2022 roku - prace modernizacyjne 

Wystawy czasowe:
Alicja Korek: Moja Siostra Wyspa / Sister Islander (do 11.09.2022)
NOWE NIEPORZĄDKI. Najlepsze dyplomy studentów Akademii Sztuki (do 4.09.2022)

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — MUZEUM HISTORII SZCZECINA
UL. KSIĘCIA MŚCIWOJA II 8

Wystawy stałe:
Najstarsze karty z dziejów Szczecina
Historia i kultura Szczecina w czasach szwedzkich i pruskich
Hans Stettiner i Jan Szczeciński. Życie codzienne w Szczecinie w XX wieku

Wystawy czasowe:
Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka (2.10.2022)

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — CENTRUM DIALOGU PRZEŁOMY
PLAC SOLIDARNOŚCI 1

Wystawy stałe:
Miasto sprzeciwu – miasto protestu

Wystawy czasowe:
Wystawa plenerowa "Historia w kopercie" (od 21.07 do 2.10.2022)
Skarby czasu zarazy - interwencja kuratorska (bezterminowo)
Zamrożone. Życie dzieci na linii frontu (bezterminowo)

 

MUZEUM NARODOWE W SZCZECINIE — WYSTAWA ZACHODNIOPOMORSKIEJ KOLEI DOJAZDOWEJ
BŁONIE 2, GRYFICE

Wystawa Zachodniopomorskich Kolei Dojazdowych (skansen plenerowy

Stettin/Szczecin – jedna historia. Sztuka XIX i XX wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie

Wystawa przedłużona do końca września 2022 roku. Wystawę można oglądać w skrzydle północnym gmachu Muzeum przy Wałach Chrobrego. Ekspozycja stanowi szkic do planowanej stałej Galerii Malarstwa Europejskiego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie.  

Czy Stettin i Szczecin to jedno miasto? Chociaż właściwszym pytaniem jest to, czy historia Stettina i historia Szczecina to historia jednego czy dwóch odrębnych miast? Na oba człony tego pytania można odpowiedzieć twierdząco: tak, to jedno miasto, bo pamięć przeszłości miasta w coraz mniejszym stopniu dzieli historyków Stettina-Szczecina; oraz: tak, to dwa odrębne miasta, pomiędzy którymi ci sami historycy dość zgodnie gotowi są wskazać oczywisty punkt nieciągłości. A dotyczy to tyleż badaczy stettińskich-szczecińskich dziejów, co sztuki. Jeśli spojrzeć okiem nawet nie znawcy, ale miłośnika sztuki na prezentowany tu przegląd kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie, łatwo jest te nieciągłości – te luki, miejsca puste i prowokujące niewygodne pytania – wskazać. Na przykład takie: skoro zgadzamy się, uznajemy i celebrujemy już dziś w sposób nieskrępowany to, że miasto było niemieckie, to dlaczego tak mało tu obiektów niemieckich?  

Choć niewygodne, nie warto jednak chyba takich pytań przemilczać, unikać czy – tym bardziej! – zakrzykiwać. Lepiej je głośno stawiać, bo może to one właśnie stanowią istotę kolekcji, skupiają uwagę na szczelinach, z których przebija się pełna historia muzeum i miasta – niełatwa, złożona, pełna wyrw, braków i związanych z nimi doświadczeń, zarówno artystów, osób współtworzących historie instytucji, jak i pozostałych mieszkańców. To sprawiło, że istotą wystawy stała się chęć uchwycenia tego, co bywa często niewidoczne, ponieważ nie ukazuje spójnej wersji wielkiej narracji o mieście. Dlatego też postanowiliśmy wprowadzić w losy zarówno niemieckiego i polskiego miasta oraz muzeum, jak i związanej z nim sztuki. Na kolekcję bowiem należy spoglądać, mając w pamięci zawiłości dziejowe miasta. W związku z tym podstawowym celem przyświecającym twórcom wystawy była potrzeba stworzenia opowieści o jednym Stettinie/Szczecinie – tym przed- i powojennym, takim, który łączy polską i niemiecką historię miasta w jedną, acz złożoną z niezliczonych doświadczeń całość. Do jego realizacji wykorzystano wybór niemieckich i polskich dzieł z XIX i XX wieku. Stanowi on dobrą reprezentację szczecińskiej kolekcji, bowiem obejmuje te okoliczności, które najlepiej oddają kluczowe meandry historii miasta, a co za tym też idzie – muzeum. Proponowana ekspozycja to obraz drogi prowadzącej do zgody na myślenie o Szczecinie jako polskim mieście z niemiecką przeszłością (i współczesnością).

Kuratorka: Beata Małgorzata Wolska
Współorganizator: Bornholms Kunstmuseum
Partner: Dansk Kulturinstitut / Duński Instytut Kultury / Dänisches Kulturinstitut
Wsparcie: Ministerstwo Kultury / Kulturministerium 15. Juni Fonden
Wystawę można oglądać od 4 czerwca do  30 września 2022 roku, w budynku Muzeum Narodowego w Szczecinie, przy Wałach Chrobrego 3

Pierwsze muzeum morskie w odrodzonej Rzeczypospolitej, warszawskie muzeum Stanisława Ledóchowskiego

Muzeum Morskie Ledóchowskiego funkcjonowało przy ulicy Przemysłowej w Warszawie do drugiej wojny światowej. Przedsięwzięcie spełniało wszelkie współczesne kryteria stanowiące o byciu muzeum (posiadało zbiory, siedzibę, było otwarte dla publiczności, zatrudniało pracownika, wydawało periodyk, organizowało wystawy w kraju i za granicą).

Ledóchowski gromadził modele jednostek pływających, obrazy i grafiki o treści marynistycznej, fotografie, plakaty linii żeglugowych, itp. Do wojny udało mu się zgromadzić około pięćdziesięciu modeli, kilkadziesiąt obrazów, kilka tysięcy fotografii. We wrześniu 1939 roku, jak wszystkie polskie placówki kultury, Niemcy zamknęli muzeum. Sytuacja taka trwała do wybuchu powstania w 1944 roku, kiedy to w wyniku walk. budynek muzealny (tzw. Dworek Ledóchowskiego) spłonął. Obiekty muzealne zostały zniszczone lub rozproszone. Z powodu braku inwentarzy trudno dzisiaj ocenić zarówno rozmiar kolekcji, jak i strat wojennych.

Część z ocalałych eksponatów muzealnych została podarowana przez spadkobierców Ledóchowskiego Instytutowi Zachodniemu. Miały one stanowić zalążek muzeum morskiego w Szczecinie. Aktualnie przedmioty te znajdują się w zasobach tutejszego Muzeum Narodowego.

Marzenie o dostępie do morza było jednym z mitów założycielskich II Rzeczpospolitej. Odrodzenie ojczyzny pozwalało na realizację marzeń wielu pokoleń. Powstanie floty pasażerskiej i handlowej, floty rybackiej, marynarki wojennej, szkolnictwa morskiego, budowa portu w Gdyni, stanowiły przykłady odradzającej się państwowości w dziedzinie działań na morskich. W takim kontekście umieścić należy powstanie pierwszego, w odrodzonej Rzeczpospolitej, Muzeum Morskiego. 

W przypadku samego Ledóchowskiego stworzenie placówki było skutkiem swoistego mechanizmu przeniesienia. O ile jego projekty związane z gospodarką morską (studia nawigatorskie, działalność spedycyjna, armatorska) kończyły się niepowodzeniami, to w sferze symbolicznej osiągnął sukces, stając się twórcą muzeum morskiego w Warszawie.

Ledóchowski odniósł sukces zawodowy i finansowy jako przemysłowiec w branży metalowej. Był twórcą i właścicielem przedsiębiorstwa o nazwie Polska Fabryka Siatki Jednolitej Hrabiego Stanisława Ledóchowskiego SA. Fabryka produkowała w Warszawie siatkę metalową, wykorzystywaną w zbrojeniu betonów. W polskiej literaturze wyrób znany jest jako tzw. siatka Ledóchowskiego.

Rocznica odzyskania niepodległości była znakomitą okazją do przypomnienia, a dla znakomitej części publiczności – zaznajomienia, z warszawskim Muzeum Morskim oraz jego twórcą i właścicielem, Stanisławem Ledóchowskim. Taki cel przyświecał twórcom ekspozycji.

Na wystawę składają się dwie narracje. Pierwsza przedstawia Stanisława Ledóchowskiego jako pioniera w kilku sferach: jednego z przedsiębiorców pierwszego pokolenia II RP, założyciela i dyrektora fabryki siatki jednolitej. Ukazuje również jego działalność w dziedzinie morskiej oraz przy tworzeniu jednego z pierwszych muzeów techniki w Polsce, a także nawiązuje do jego patriotycznego zaangażowania. 

Druga narracja odnosi się do muzeum. Na wystawie prezentujemy wszelkie artefakty związane z placówką przy ulicy Przemysłowej: w szczególności, zachowane w naszych zbiorach, modele jednostek pływających (np. tankowca Megara, krążownika Nowgorod tzw. Popowka, jednostki parowo-żaglowej Redut Cale, statków pasażersko-towarowych Polonia i Comteledoc). Eksponaty prezentowane są w scenografii będącej rekonstrukcją jednej z sal muzealnych nieistniejącego muzeum.

Na wystawie wykorzystano nowoczesną technikę. Na czterech stanowiskach VR prezentowany jest film w rozdzielczości Full HD 360 stopni, odtwarzany na okularach Oculus Quest. Wykorzystano technologie renderingu 3D z silnikiem czasu rzeczywistego i zaawansowane modelowanie 3D (24 klatki na sekundę).

Film ukazuje zrekonstruowane wnętrze przedwojennego muzeum wraz z muzealiami i wyposażeniem. W ten sposób prezentowanych jest siedem sal wystawowych (parter muzeum). Oko kamery przeprowadza widza kolejno przez pomieszczenia od sali tzw. polskiej przez belgijską i kolejne – do rosyjskiej. Obrazom towarzyszy komentarz.

Wystawa powstała w ramach programu Niepodległa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum Narodowe w Szczecinie uzyskało grant ministerialny na projekt: Pierwsze muzeum morskie w Odrodzonej Rzeczypospolitej. Warszawskie muzeum Stanisława hr. Ledóchowskiego. 

Pierwsze muzeum morskie w odrodzonej Rzeczypospolitej. Warszawskie muzeum Stanisława hr. Ledóchowskiego

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3
Wystawa czynna od 17 grudnia 2021 roku

kurator: dr Tomasz Budzan
tekst: dr Tomasz Budzan
korekta: dr Wiktoria Klera-Olszak

projekt graficzny: TENTA Architekci

Götz Lemberg. albo Odra. Odra-Cuts. Portret krajobrazu rzeki granicznej

W nurcie Odry przeglądają się trwająca od wieków, podlegająca nieustannym zmianom natura oraz interesująca, często skomplikowana, wciąż budząca emocje historia.

Na obu jej brzegach spotykają się peryferie ponadnarodowych związków Piastów, Luksemburgów, Hohenzollernów i Habsburgów. Przeszłość i współczesność Nadodrza, dzieje jego mieszkańców oraz wzajemnie przenikające się tradycje tworzą swoisty palimpsest kulturowy. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej – Odra przestała być linią demarkacyjną, rzeką na peryferiach, znalazła się w środku Europy, jest rzeką łączącą dwa kraje, Polskę i Niemcy. 

Odra – szeroka, majestatyczna, powolna – spina jak kręgosłup organizmu dzisiejsze polskie i niemieckie ziemie – przedniopomorskie i pomorskie pola, wielkopolskie i brandenburskie łąki, dolnośląskie i saskie lasy – podkreślając w swej różnorodności jednolitość pejzażu. Jest znanym od wieków, ważnym szlakiem komunikacyjnym, stanowi dzisiaj raj dla kajakarzy, wiodące wzdłuż jej brzegów ścieżki powszechnie określa się jako idealne dla rowerzystów. Nadodrze dostarcza atrakcyjnych doznań przyrodniczych, jest pełne świadectw aktywności człowieka, rozmaitych cywilizacyjnych i kulturowych nawarstwień. 

Wędrówka wzdłuż środkowego i dolnego biegu Odry, od ujścia Nysy Łużyckiej do Zalewu Szczecińskiego, stała się wyzwaniem artystycznym Götza Lemberga – urodzonego we Frankfurcie nad Menem, osiadłego w Berlinie artysty, chętnie wypowiadającego się za pośrednictwem instalacji świetlnych oraz fotografii, twórcy oryginalnych portretów także dwu innych rzek: Haweli i Szprewy. Prezentowany na wystawie portret krajobrazu rzeki granicznej jest spotkaniem z indywidualną wrażliwością twórcy, jego osobistym przekazem poświęconym historii i pamięci, sformułowanym przy pomocy obrazów i artystycznych środków ekspresji. 

Po szeroko zakrojonych badaniach w regionie artysta spędził kilkanaście dni w podróży łodzią z Eisenhüttenstadt do Szczecina. Odwiedził m.in. hanzeatycki Frankfurt nad Odrą i jego polskie przedmieście – Słubice, słynny zespół fortyfikacji – twierdzę Kostrzyn oraz Międzyrzecki Rejon Umocniony, a także Lebus – jedno z pierwszych marchijskich biskupstw, również Schwedt/Oder i Krajnik Dolny, Mescherin i Gryfino, malownicze Gartz, wreszcie portowy Szczecin, gdzie wody Odry Zachodniej przynależą do wewnętrznych wód morskich. Wszystkie prace, bez przypisanej przez autora precyzyjnej lokalizacji, składają się na syntezę krajobrazu Odry na obu jej brzegach. Obejmująca ponad 150 starannie wybranych na wystawę dzieł, fotograficzna panorama rzeki Götza Lemberga ma charakter mozaikowy – to rzeczywistość skonstruowana, spektakl złudzeń. Gra artysty z widzem, jego dialog z odbiorcą nie ogranicza się do współczesnej, fotograficznej interpretacji tradycji europejskiego malarstwa pejzażowego. Artystę interesują wspólna, polsko-niemiecka pamięć, rozmaite jej ślady oraz to, w jaki sposób historia wpisuje się we współczesność, łączy z nią, staje się jej częścią. Niepostrzeżenie zawładając wyobraźnią widza, Götz Lemberg inicjuje dyskusję o wyjątkowości Nadodrza. Artysta z ciekawością odkrywcy, powagą badacza, umiejętnością wrażliwego spojrzenia analizuje środkowoeuropejski dialog tego, co lokalne, z tym, co uniwersalne. Dostrzegając wizualne tropy rozmaitych historycznych, politycznych, ekonomicznych, społecznych, mentalnych uwikłań współczesności, stawia pytania o tożsamość regionu, prowokuje łańcuchy myśli, u każdego nakładające się na osobiste życiowe doświadczenia. Poprzez rezygnację z nadania tytułów swoim pracom zaostrza apetyt na transgraniczną rozmowę o Odrze, współczesnym pograniczu oraz jego mieszkańcach.

Wystawie towarzyszy trójjęzyczny (polsko-niemiecko-angielski) katalog, zawierający eseje krytyczne dotyczące twórczości Götza Lemberga oraz zapis rozmowy z artystą (Edition Braus Berlin). W listopadzie 2022 roku wystawa zostanie pokazana w Pomorskim Muzeum Krajowym w Greifswaldzie (Pommersches Landesmuseum Greifswald), wiosną 2023 roku w Domu Brandenbursko-Pruskiej Historii w Poczdamie (Haus der Brandenburgisch-Preußischen Geschichte, Potsdam), a jesienią przyszłego roku w Muzeum Miejskim we Wrocławiu.

Dr Dariusz Kacprzak 

Götz Lemberg. albo Odra. Odra-Cuts. Portret krajobrazu rzeki granicznej

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3
otwarcie wystawy: 10 czerwca 2022, godz. 18.00
wystawa czynna: do 9 października 2022

kurator: dr Dariusz Kacprzak

organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Niemieckie Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodniej w Poczdamie (Deutsches Kulturforum östliches Europa Potsdam) 
partnerzy: Fundacja Pałac Neuhardenberg (Stiftung Schloss Neuhardenberg), Pomorskie Muzeum Krajowe w Greifswaldzie (Pommersches Landesmuseum Greifswald), Dom Brandenbursko-Pruskiej Historii w Poczdamie (Haus der Brandenburgisch-Preußischen Geschichte Potsdam), Muzeum Miejskie Wrocławia, Centrum Żeglarskie w Szczecinie
patronat honorowy: Cornelia Pieper –  Konsul Generalna Republiki Federalnej Niemiec w Gdańsku, Olgierd Geblewicz – Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
wsparcie finansowe projektu: Ministerstwo Finansów i Spraw Europejskich Kraju Związkowego Brandenburgia (Ministerium der Finanzen und für Europa, Land Brandenburg), Fundacja Wschodnioniemieckich Kas Oszczędnościowych (Ostdeutsche Sparkassenstiftung) 

Piękno i śmierć. Opowieść o azjatyckiej broni białej

Broń biała, przeznaczona do walki wręcz, wykorzystywana była przez człowieka od czasów najdawniejszych. Aż do XVI w. stanowiła podstawowy rodzaj broni bojowej, myśliwskiej i sportowej.

W Azji broń biała używana jest powszechnie do dzisiaj, nie tylko w sferze codziennej, ale również symbolicznej. Występuje w wielu mitach założycielskich, jest ważna w religiach wyznawanych na kontynencie. Odwiedzając wystawę, wkroczymy w świat pewnej dwuznaczności, zaznaczonej zresztą w tytule przez wykorzystanie słów: piękno i śmierć. Broń, choć przede wszystkim jest skutecznym narzędziem pozbawiającym życia, stanowi często wyznacznik statusu, bywa arcydziełem przekazywanym w rodzinie z pokolenia na pokolenie, dowodem niezwykłej umiejętności twórcy, nośnikiem kultury oraz historii. Za każdym prezentowanym egzemplarzem kryje się opowieść. 

Na wystawie pokazane zostaną okazy z Japonii, Indonezji, Turcji, Chin, Nepalu, Indii oraz Laosu. Większość obiektów pochodzących ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie pokazywanych jest publiczności po raz pierwszy. Stało się to możliwe w wyniku zabiegów konserwatorskich wykorzystujących nowoczesne urządzenia, zakupione dzięki projektowi „Konserwatorskie Niebo” (nr POIS.08.01.00-00-0085/17), finansowanemu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Województwa Zachodniopomorskiego.

W trakcie przywracania obiektom dawnej świetności pracownicy Działu Konserwacji Zbiorów MNS wykonali też podstawowe badania, pozwalające poznać i zrozumieć budowę eksponowanych okazów broni. Rezultaty tych badań w postaci m.in. zdjęć RTG można będzie zobaczyć na prezentacji towarzyszącej ekspozycji. 

Piękno i śmierć. Opowieść o azjatyckiej broni białej

miejsce: Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3 
wystawa czynna do 5 marca 2023

kurator: Michał Pozorski
organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie

Alicja Korek: Moja Siostra Wyspa / Sister Islander

„Moja Siostra Wyspa / Sister Islander” to autorski projekt Alicji Korek, polskiej artystki i performerki na stałe mieszkającej we Francji, dla której kilkuletni pobyt na Martynice (2016–2019) i współpraca z karaibskimi performerami w ramach Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance (FIAP) stały się nie tylko fundamentalnym doświadczeniem egzystencjalnym i twórczym, ale także impulsem do pogłębionego teoretycznego zainteresowania feminizmem, ekofeminizmem oraz teorią postkolonialną. 

Podczas spotkania z publicznością w Muzeum Sztuki Współczesnej artystka odtworzy wyspiarski performans ekofeministyczny i zaprezentuje swoje najnowsze filmy poświęcone tematyce siostrzeństwa, zrealizowane wspólnie z karaibskimi artystkami (Murielle Michel, Alexandrą Déglisse i Murielle Kabile). Opowie również o historii performansu na Martynice i odbywającym się tam od kilku lat festiwalu FIAP oraz zaprosi publiczność do partycypacyjnej akcji opartej na krytycznej refleksji na temat współczesnego neokolonialnego wizerunku wyspy. 

Jak pisze artystka: „Projekt łączący Martynikę (nazywaną »Ile aux Fleurs«, czyli »Kwiecistą Wyspą«) z Polską został zainspirowany okresem spędzonym na Martynice (2016–2019) i niezwykle szczególnymi, magicznymi, siostrzanymi więziami utkanymi z tą wyspiarską krainą. Osoba, którą jestem dzisiaj, została ukształtowana poprzez liczne spotkania, rozmowy, doświadczenia z mieszkańcami wyspy, a raczej jej mieszkankami. Napotkane na mojej drodze kobiety pochodziły z bardzo zróżnicowanych środowisk, jak moja sąsiadka Rosemary, która nauczyła mnie dosłownie wszystkiego o tamtejszych roślinach leczniczych, czy Annabel, wprowadzająca mnie w artystyczny świat Karaibów.

Przez długi czas zastanawiałam się nad formą pozwalającą wyrazić mój związek z Martyniką w sposób autentyczny i poetycki. Jako artystka performansu, feministka, słowiańska Baba Jaga, rozmyślałam o tym, jak nie wpaść w pułapkę pocztówkowego fantazjowania o karaibskiej wyspie. Postanowiłam więc sięgnąć po wątek znajdujący się w centrum globalnej debaty feministycznej. Jest nim temat uniwersalnego siostrzeństwa. 

Feministki afroamerykańskie, Bell Hooks, Audre Lorde, Kimberlé Crenshaw, Angela Davis, oraz feministki indoamerykańskie, jak na przykład Chandra Talpade Mohanty, były dla mnie główną inspiracją przy tworzeniu tego projektu. »Moja Siostra Wyspa / Sister Islander« w nawiązaniu do Audre Lorde i jej afro-feministycznego dzieła »Sister Outsider«, będzie więc performatywną rozmową z Martyniką, moją siostrą – wyspą. 

Chciałabym, aby ten audiowizualny projekt stał się bodźcem do refleksji na temat neokapitalistycznego, neokolonialnego podejścia do karaibskiej wyspy. Martynika, często erotyzowana, wręcz kanibalizowana przez europejskich turystów, jest postrzegana jako »go-go destination«, tropikalny raj, pocztówka z palmami. Pragnę pokazać ją w innym świetle”.

Od 7 lipca do 11 września w przestrzeni Muzeum Sztuki Współczesnej prezentowana będzie wystawa dokumentująca szczeciński performans artystki, wzbogacona o najnowsze filmy zrealizowane w 2022 roku we współpracy z Murielle Michel, Alexandrą Déglisse i Murielle Kabile oraz instalację audio – poetycki monolog artystki, w którym Martynika jako ekosystem zagrożony (historycznie, politycznie, ekologicznie i ekonomicznie) stanie się centrum refleksji nad postkolonialną przeszłością i neokolonialną teraźniejszością wyspy. 

Moja Siostra Wyspa / Sister Islander
kuratorka: Magdalena Lewoc

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej
ul. Staromłyńska 1 

performans i spotkanie z artystką: piątek, 1 lipca 2022, godz. 18.00
wystawa czynna od 7 lipca do 11 września 2022

organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie
partner projektu: Dom Kultury „13 Muz”

NOWE NIEPORZĄDKI. Wystawa najlepszych dyplomów wydziałów: Malarstwa, Nowych Mediów oraz Wzornictwa Akademii Sztuki w Szczecinie

Kolejna edycja prezentacji najlepszych dyplomów, zorganizowana po dwuletnim okresie przerwy spowodowanym pandemią, konfrontuje prace dyplomowe licencjackie i magisterskie absolwentek i absolwentów trzech wydziałów Akademii Sztuki w Szczecinie: Malarstwa, Nowych Mediów oraz Wzornictwa, działających kiedyś w ramach jednej struktury. 

Jakie historie opowiadają i jaki świat opisują młodzi twórcy? Dla większości z nich to pierwsza tak duża prezentacja i możliwość konfrontacji z publicznością spoza kręgu akademii, choć są także w tym gronie artyści i projektanci, którzy ze swoimi pracami zdążyli już wziąć udział w wielu prestiżowych konkursach oraz pokazach krajowych i zagranicznych.

Prezentowane dzieła, zaproponowane do wystawy przez dziekany i dziekanów trzech wydziałów, są wyborem najciekawszych, najbardziej wartościowych artystycznie dyplomów. Stanowią zwieńczenie wysiłku młodych twórców i ich promotorów. W ramach tegorocznej edycji zobaczymy prace malarskie i fotograficzne, instalacje wideo, prezentacje obiektowe, projekty interaktywne, graficzne, modowe i produktowe, twórczość z pogranicza bioartu i designu spekulatywnego.

NOWE NIEPORZĄDKI
Wystawa najlepszych dyplomów wydziałów: Malarstwa, Nowych Mediów oraz Wzornictwa Akademii Sztuki w Szczecinie

Kuratorka wystawy: Danuta Dąbrowska-Wojciechowska
Koordynacja: Marlena Chybowska-Butler
Grafika: Patrycja Żyżniewska

Miejsce: Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej, ul Staromłyńska 1
Wernisaż: 12 maja 2022, godz. 18.00
Czas trwania wystawy: 13.05.2022–4.09.2022
Uwaga! Wystawa przeznaczona wyłącznie dla osób pełnoletnich (+18)

Organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Akademia Sztuki w Szczecinie

Uczestnicy wystawy: Kornelia Biały, Dawid Fik, Ewa Gola, Adrianna Kępińska, Maja Kopytko, Agata Lech, Marta Masella, Michał Mazurkiewicz, Martyna Pasternak, Zuzanna Piekoszewska, Maria Plucińska, Karolina Sulej, Jerzy Szreder, Jan Szubiak, Paweł Wołowczyk 

Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka

Wraz z końcem drugiej wojny światowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych podjęto wysiłek organizacyjny, mający na celu gospodarcze i społeczne scalenie ziem dawnych z pozyskanymi terenami wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej.

Zagospodarowanie obszarów poniemieckich utrudnione było jednak przez brak wykwalifikowanej siły roboczej, w tym przede wszystkim inteligencji z wykształceniem inżynierskim i ekonomicznym. Tym bardziej istotną rolę odgrywały osoby podejmujące się trudu adaptacji w obcych, często niezwykle trudnych warunkach, tworząc podwaliny pod budowę tożsamości nowych mieszkańców regionu. 

Jedną z nich była Helena Kurcyusz (1914–1999), polska architektka urbanistka, malarka, a także animatorka kultury w powojennym Szczecinie. Była absolwentką Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, w czasie drugiej wojny światowej brała udział w obronie Warszawy, a następnie działała w konspiracji – Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej. W 1942 r. została aresztowana i przewieziona do obozu koncentracyjnego na Majdanku, skąd w 1944 r. przetransportowano ją do Ravensbrück, a następnie Neubrandenburga, gdzie doczekała wyzwolenia. Po zakończeniu wojny osiedliła się w Szczecinie i podjęła pracę jako współorganizatorka służby budowlanej na terenie miasta, działała w komisji ds. nazw ulic miasta, a także przeprowadzała inwentaryzację ocalałych zabytków Szczecina (m.in. odkryła sarkofagi książęce na Zamku Książąt Pomorskich). W lipcu 1946 r. Kurcyuszowa została powołana na stanowisko Głównego Urbanisty Województwa Szczecińskiego, które piastowała do 1960 r. W późniejszym okresie pracowała w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej. Była również współorganizatorką Wydziału Architektury w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie. W pracy zawodowej współtworzyła uproszczone plany zagospodarowania przestrzennego miast ówczesnego województwa szczecińskiego, a także była autorką szeregu projektów planów miejscowych. Poza pracą aktywnie działała w szczecińskim oddziale Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) oraz Towarzystwa Urbanistów Polskich (TUP). 

Helena Kurcyusz, należąc do nielicznego grona osób mających duży wpływ na urbanistyczny kształt Szczecina i wielu innych miejscowości na Pomorzu Zachodnim, jednocześnie odegrała ogromną rolę kulturotwórczą, angażując się w życie kulturalne i artystyczne regionu, inicjując m. in. powstanie Klubu „13 Muz”. Prowadziła przy tym aktywną działalność społeczną, należała do Sekcji Strzelectwa Klubu Sportowego „Ogniwo”, Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Obozów Koncentracyjnych, jak również Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki. Posiadała ponadto ogromny talent malarski, uwidaczniający się w licznych akwarelach o szerokiej tematyce: od widoków krajobrazowych, zieleni i architektury po portret i miniaturę. Była także autorką wielu wierszy i wspomnień z okresu okupacji oraz z pierwszych lat pobytu w Szczecinie. 

Choć od śmierci Heleny Kurcyuszowej upłynęło blisko ponad dwadzieścia lat, to w pamięci wielu szczecinian nadal stanowi ona jedną z wyjątkowych kobiet, które zapisały się nie tylko w historii lokalnej, lecz także ogólnopolskiej. W trudnej rzeczywistości powojennej, dzięki silnej osobowości i ogromnej determinacji, jako jedna z nielicznych wówczas osób potrafiła w pełni wykorzystać swoje kompetencje zawodowe. Nie sposób przy tym nie docenić jej wkładu w organizację oraz rozwój szczecińskiej architektury i urbanistyki, których obecny stan z całą pewnością nie mógłby być tak znaczący, gdyby nie jej poświęcenie i zaangażowanie. 

Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz-architektka i urbanistka
miejsce: Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina, ul. Księcia Mściwoja II 8

czas trwania: 29.06–2.10.2022
kurator: dr Anna Lew-Machniak 

organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie
partner: Szczeciński oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich, Archiwum Państwowe w Szczecinie

Wystawa plenerowa "Historia w kopercie"

 „Historia w kopercie” to wystawa prezentująca prywatną korespondencję od międzywojnia po upadek systemu komunistycznego w Polsce. Wszystkie listy pochodzą z kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy.

Zawarta w nich treść umożliwi spojrzenie na kluczowe wydarzenia tego okresu z perspektywy jednostki. Głos zostanie oddany zwykłym ludziom, którzy w swych listach zapisali wspomnienia minionych lat. Można z nich wyczytać również wiele różnych emocji, dzięki którym historia stanie się bardziej żywa i przystępna, gdyż nie będzie anonimową narracją, celowo spisaną dla potomności, tylko słowami czyjegoś dziadka, matki, ojca, męża czy przyjaciela. 

Inspiracją do powstania wystawy był zbiór korespondencji Zofii Nieniewskiej z czasów od drugiej wojny światowej po lata 80. XX wieku. Obok listów przedstawione będą również kartki pocztowe, pocztówki dźwiękowe, znaczki, grafiki, fotografie archiwalne oraz grypsy. Na kilku planszach pojawią się listy wiodące, wybrane jako najciekawsze ze zbiorów MNS–CDP, między innymi list Romana Abrahama, dowódcy Brygady Kawalerii „Bydgoszcz”, dotyczący stanu zdrowia Józefa Piłsudskiego wysłany dzień przed śmiercią Marszałka oraz list właściciela mieszkania, w którym Adam Jurczyk, syn lidera szczecińskiej Solidarności '80, spędził ostatnie minuty swojego życia. 

Wernisaż odbędzie się w czwartek, 21 lipca 2022, o godzinie 17.00, w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy. Wystawa plenerowa stanie na pl. Solidarności, w pasażu wzdłuż ulicy Małopolskiej.

Wystawa plenerowa „Historia w kopercie”

21 lipca – 2 października 2022
Szczecin, plac Solidarności 

Kuratorki wystawy: Adriana Rybicka-Bąk, Paula Sendra
Konsultacje historyczne / recenzja: dr Tomasz Ślepowroński
Współpraca kuratorska: Agnieszka Kuchcińska-Kurcz

Projekt graficzny: Filip Bylak
Redakcja wydawnicza oraz korekta: Wiktoria Klera-Olszak, Bartosz Zasieczny, Yana Bieliak

Organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy, Sieć Ziem Zachodnich i Północnych

Skarby czasu zarazy - interwencja kuratorska

Zapraszamy na wystawę „Skarby czasu zarazy”, wernisaż odbędzie się w czwartek, 10 marca o godz. 16.00, w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy.

Ekspozycję, której elementy znajdą się we wszystkich przestrzeniach wystawy głównej MNS–CDP, będzie można oglądać do końca września 2022 r.  

Na wystawie znajdą się najciekawsze obiekty pozyskane do kolekcji placówki podczas trudnego czasu pandemii, kiedy przez prawie półtora roku MNS–CDP było zamknięte dla publiczności. Niezależnie od okoliczności, działalność muzeum prowadzona była intensywnie, co zaowocowało wieloma projektami wystawienniczymi, edukacyjnymi i obywatelskimi oraz systematycznym powiększaniem kolekcji. Prezentacja zebranych podczas pandemii obiektów będzie też dowodem przywiązania publiczności do MNS–CDP. Odpowiedziała ona na apele wystosowywane przez muzealników, zwłaszcza przy okazji kolejnych rocznic, dotyczące szukania w archiwach domowych pamiątek i przekazywania ich w miejsce, gdzie mogłyby służyć kolejnym pokoleniom jako świadectwa minionych czasów. 

„Skarby czasu zarazy” to jedno z wydarzeń towarzyszących obchodom 6. rocznicy otwarcia MNS–CDP. Wernisaż rozpocznie się koncertem dziewczęcego zespołu „Polka”, a po wspólnym przejściu przez wystawę zwiedzający będą mogli wziąć udział w projekcji filmu dokumentalnego „Pacyfikacja Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego w 1981 r.” autorstwa Agnieszki Kuchcińskiej-Kurcz i Moniki Mazanek-Wilczyńskiej. 

„Skarby czasu zarazy” - interwencja kuratorska
10 marca – 30 września 2022

Kurator: Agnieszka Kuchcińska-Kurcz
Współpraca kuratorska: Paula Sendra

Organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie  

Zamrożone. Życie dzieci na linii frontu

Na placu Solidarności można oglądać wystawę „Zamrożone. Życie dzieci na linii frontu”, poświęconą trwającej od 2014 roku agresji Rosji na Ukrainę.

Ekspozycję przygotowaną przez Związek Ukraińców w Polsce oddział w Szczecinie przy wsparciu Urzędu Miasta Szczecin kończy plansza z hasłem, które przypomina: „Wojna trwa nadal”.

Autorem znakomitych fotografii wykonanych w 2019 roku na terenach zniszczonych podczas pierwszego etapu rosyjskiej agresji jest Andrij Dubczak, reporter Radia Svoboda. To przygnębiające obrazy zrujnowanych domów, utraconego dobytku i pamiątek rodzinnych, zniszczonego krajobrazu. Przede wszystkim to przejmujące obrazy dzieci i wojna widziana z ich perspektywy. 

Tytuł wystawy „Zamrożone” opisuje stan, w jakim znalazły się po miesiącach trwania w sytuacji zagrożenia, utraty bliskich oraz wszystkiego, co tworzyło ich świat i dawało poczucie bezpieczeństwa. „Zamrożenie” jest przyjętym w psychologii terminem, występuje przy zespole stresu pourazowego (PTSD) i objawia się m.in. brakiem zdolności do wyrażania jakichkolwiek emocji. Nieujawnione strach, gniew, bezsilność czy nieustające zagrożenie mogą wpłynąć niszcząco na psychikę i pozostawić w niej ślad do końca życia. 

Według szacunków Wysokiego Komisarza ONS ds. Praw Człowieka łączna liczba zabitych i rannych wskutek agresji Rosji na Ukrainę w latach 2014–2021 wyniosła 42–44 tys. ludzi. Kolejny etap rosyjskiej agresji rozpoczął się 24 lutego 2022 roku.