Czy deweloperzy zmieniają plany inwestycyjne

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A. 

Rok 2021 był dla Develii bardzo udany. Udało nam się przekroczyć plany sprzedażowe. Znaleźliśmy nabywców na 1921 mieszkań, czyli o 41 proc. więcej niż rok wcześniej. W tym roku planujemy wprowadzić do oferty 2450-2650 lokali i zamknąć go sprzedażą na poziomie 2300-2450 mieszkań. W ramach przedsięwzięcia joint venture z hiszpańską grupą kapitałową Grupo Lar rozpoczniemy sprzedaż pierwszych dwóch projektów. Zamierzamy umocnić jeszcze bardziej naszą pozycję w największych miastach Polski. 

Zdajemy sobie sprawę, że w 2022 roku otoczenie rynkowe może być trudniejsze z wielu powodów, jak choćby podwyżki stóp procentowych, wysoka inflacja, zmiany w prawie dotyczącym nowych inwestycji deweloperskich, czy rosnące koszty materiałów budowlanych oraz generalnego wykonawstwa. Naszą odpowiedzią na te wyzwania jest dywersyfikacja produktowa. W tym roku rozpoczniemy pierwsze projekty z segmentu najmu instytucjonalnego (PRS). Nowoczesne mieszkania na wynajem, oferowane na jasnych warunkach prawnych i zarządzane przez profesjonalnego operatora to trend, który w najbliższych latach będzie szybko się upowszechniał i stanowił ważny element wzrostu. W najbliższych latach zamierzamy dostarczać rocznie co najmniej 600-800 lokali w tej formule. Pod koniec 2021 roku podpisaliśmy dwa listy intencyjne związane z zaangażowaniem w ten segment rynku i rozpoczęliśmy negocjacje warunków sprzedaży nieruchomości w Warszawie i we Wrocławiu.

W rozwoju nowych produktów mieszkaniowych i budowie portfela PRS pomogą nam środki pozyskane ze sprzedaży aktywów komercyjnych, obiektu wielofunkcyjnego Sky Tower oraz centrum handlowego Arkady Wrocławskie. Transakcję dotyczącą Sky Tower sfinalizujemy do końca kwietnia br., w przypadku Arkad planujemy zamknąć umowę z końcem tego roku.

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Na bieżąco przyglądamy się sytuacji na rynku, analizujemy możliwe scenariusze i tym samym dostosowujemy się do aktualnych warunków. Zakładamy, że w tym roku zakontraktujemy około 4000 lokali. Podkreślamy, że nie bierzemy udziału w wyścigu o jak najwyższą sprzedaż. Istotne jest dla nas zachowanie wysokiej rentowności prowadzonych projektów.

W Polsce luka mieszkaniowa wciąż jest duża. Zapotrzebowanie na mieszkania jest wysokie, a zdecydowanie większość naszej oferty skierowana jest do klientów, którzy kupują nieruchomości z myślą o własnych celach mieszkaniowych. Jesteśmy zdywersyfikowani geograficznie, działamy w siedmiu największych aglomeracjach w Polsce i zapewniamy klientom kompleksowe wsparcie przy zakupie mieszkania. Wypracowany przez nas model biznesowy pozwala kontrolować proces inwestycyjny oraz zarządzać sprzedażą i jej stabilnością, co w konsekwencji pozytywnie wpływa na rentowność prowadzonej działalności. Działamy kompleksowo, posiadamy własne generalne wykonawstwo, własne biura projektowe, własne biura sprzedaży, pomagamy klientom w pozyskaniu finansowania, a za wykończenie mieszkań odpowiada Atal Design. 

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Bouygues Immobilier ma ponad 60 lat doświadczeń we Francji, w Polsce równo 20. To znaczy, że nasza firma z powodzeniem funkcjonowała już w różnych warunkach ekonomicznych. Oczywiście uważnie obserwujemy sytuację makroekonomiczną i zmiany zachodzące na rynku, ale nie zmieniamy planów. Konsekwentnie realizujemy naszą strategię działania. W czterech miastach – Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Gdyni oferujemy mieszkania w podwyższonym standardzie, zapewniające znakomitą funkcjonalność również na małych metrażach. Zależy nam na tym, by projektować także wysokiej jakości przestrzeń wokół budynków, jak na przykład atrakcyjne i rozbudowane strefy rekreacji.

W ubiegłym roku odnotowaliśmy sprzedaż na wysokim poziomie, a plany sprzedażowe zrealizowaliśmy w 100 proc. na każdym rynku, na którym jesteśmy obecni w Polsce. Do tego przekazaliśmy klientom klucze do 1200 mieszkań. W tym roku kontynuujemy nasz rozwój we wszystkich miastach, a sprzedaż planujemy na podobnym poziomie. Dodam, że w 2021 roku rozpoczęliśmy kilka nowych projektów, m.in. Novelia Bemowo w Warszawie, Le Vert we Wrocławiu, Vilda Moderne i Vilda Unique w Poznaniu. Zadebiutowaliśmy również na nowym dla nas rynku trójmiejskim. Nasz premierowy projekt nad morzem – Żeromskiego 7 w Gdyni to budynek z elegancką architekturą, nawiązującą do słynnego gdyńskiego modernizmu.

W tym roku zamierzamy wprowadzać następne projekty mieszkaniowe. Nowości pojawią się w Warszawie, Poznaniu i Wrocławiu. Mamy ambitne plany. W dłuższej perspektywie chcemy być jednym z kluczowych deweloperów w Polsce. Stoi za nami potencjał Grupy Bouygues Immobilier, która i jest jednym z największych deweloperów w Europie.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Stawiamy na rozwój i jesteśmy otwarci na nowe obszary, kreujemy nowe trendy. W 2019 roku zaangażowaliśmy się w promowanie zrównoważonego rozwoju, rozwijając segment budownictwa szkieletowego w technologii prefabrykowanej. Wykorzystując przyjazną środowisku technologię, korzystając z naturalnych materiałów budujemy domy ekologiczne, drewniane, o zerowym zapotrzebowaniu na energię nieodnawialną. Projekt realizowany jest w Ożarowie Mazowieckim, gdzie docelowo powstanie 180 domów jednorodzinnych, a już zrealizowanych jest 51. Drewniane prefabrykaty powstają w fabryce w Tłuszczu, przy użyciu najnowocześniejszych technologii. Domy przygotowane są do montażu instalacji fotowoltaicznej. W niedługim czasie wprowadzimy sprzedaż podobnych domów, oferując je klientom, którzy mają własne działki. Pracujemy również nad projektem: dom o powierzchni 70 mkw. bez pozwolenia na budowę.

Bartosz Kuźniar, prezes zarządu Lokum Deweloper S.A.

Pomimo niepewnej sytuacji i wielu wyzwań odnotowaliśmy duży wzrost wolumenu sprzedaży oraz przekazań lokali rdr. W 2022 roku zamierzamy konsekwentnie realizować naszą strategię, która zakłada przynajmniej utrzymanie wypracowanego pułapu, choć ambicje zachęcają do osiągnięcia wyższej ilości. Dynamika sprzedaży i jej wielkość będzie w dużej mierze zależna od tego, jak klienci zareagują na wyższe koszty wytworzenia mieszkań. Prowadzimy działalność w sektorze budownictwa o podwyższonym standardzie, a nasza oferta kierowana jest do klientów dysponujących większą zdolnością kredytową. Z uwagi na wzrost cen mieszkań i stóp procentowych realizacja planów na ten rok będzie jednak stanowiła niemałe wyzwanie. Wszystko wskazuje więc na to, że oferta rynkowa będzie węższa i siłą rzeczy dedykowana osobom zamożniejszym. W rezultacie pozostali będą realizować swoje potrzeby mieszkaniowe w sektorze najmu. Sytuacja ta sprzyjać będzie rozwojowi segmentu najmu instytucjonalnego (PRS), który nie ma dziś dużego udziału w rynku, a który dysponuje kapitałem. My również otrzymujemy zapytania ze strony funduszy instytucjonalnych i nie wykluczamy tego rodzaju współpracy. Nasza działalność w dalszym ciągu będzie jednak przede wszystkim opierać się na zaspokajaniu indywidualnych potrzeb klientów poprzez sprzedaż detaliczną.

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w firmie Constructa Plus

W obszarze produktowym trzymamy się wyznaczonej strategii i poszukujemy możliwości rozwoju zgodnie z przyjętymi założeniami. Rozważamy nowe podejście do sprzedaży. Biorąc pod uwagę niepewność na rynku materiałów budowlanych, surowców, a także zawirowania w podaży pracy dyskutujemy w zespole nad możliwością sprzedaży mieszkań w niektórych projektach dopiero po ich wybudowaniu. Nie mamy wpływu na wiele czynników, które decydują o rentowności inwestycji, a ich przewidywalność jest coraz mniejsza. Odraczając sprzedaż i wyznaczenie cen do momentu wykonania całego budynku ograniczymy ryzyko związane z oszacowaniem kosztów. 

Z drugiej strony, istotną barierą z jaką już musimy się mierzyć to ceny gruntów, które w obliczu ograniczonej dostępności zaskakują nawet doświadczonych inwestorów. Przewidując możliwe zawirowania rynkowe już w ostatnich latach zaczęliśmy bardziej intensywnie pozyskiwać grunty i zwiększać potencjał rozwojowy na przyszłe lata. Z uwagą podchodzimy do każdej oferty sprzedaży gruntu, o ile tylko odpowiada założeniom naszego portfela produktów.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Sytuacja na rynku zmienia się, jednak stale stawiamy na stabilny i ciągły rozwój firmy. Mamy ambitne plany sprzedażowe. Ważnym aspektem naszych działań jest zrównoważony wzrost portfolio oraz dywersyfikacja, zarówno gruntów pod zabudowę, jak i realizowanych inwestycji. Naszym celem jest, by firma postrzegana była na rynku w kategorii organizacji przyszłości, dlatego stale pracujemy nad wdrażaniem nowoczesnych rozwiązań oraz analizujemy różne kierunki rozwoju biznesu. 

Cechuje nas elastyczność, więc na bieżąco jesteśmy w stanie reagować na sygnały z rynku. Stale staramy się wykorzystywać szanse biznesowe, jakie niesie rynek nieruchomości i wszelkie zmiany, które na nim zachodzą. Obecnie rozważamy działania związane z zagadnieniem instytucjonalnego wynajmu mieszkań w segmencie PRS.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Ten rok zaczął się dość ciężko ze względu na szalejącą pandemię oraz nieudaną reformę podatkową, która wiele osób niemiło zaskoczyła, a także podwyżki stóp procentowych i rosnącą inflację. Otoczenie rynkowe jednak stale się zmienia. Po kilku miesiącach szoku spowodowanego nową sytuacją przewidujemy dalszą stabilizację. W najbliższym czasie planujemy wprowadzenie do sprzedaży trzech inwestycji.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Przyglądamy się sytuacji, w szczególności reakcjom popytu na zmiany stóp procentowych. W dalszym ciągu popyt jest wysoki i wynika z realnych potrzeb mieszkaniowych Polaków. Kwestią pozostaje tylko, kto je zakupi. Czy sami użytkownicy, czy inwestorzy, którzy następnie przeznaczą je pod najem. Spodziewamy się więc, że ceny w dalszym ciągu będą stabilnie rosły, przynajmniej w Poznaniu. 

Bezpiecznie mogą się czuć deweloperzy, którzy zabezpieczyli wcześniej bank ziemi i mogą konsekwentnie realizować swoje założenia. My jesteśmy w takiej sytuacji i mamy ten komfort, że możemy być elastyczni, ale w ramach założonej strategii, która sprawdza się w naszym przypadku od wielu lat. Chodzi o dywersyfikację portfela aktualnie oferowanych produktów, tak by w każdym momencie mieć dla klientów przynajmniej dwie alternatywne propozycje. W tym momencie mamy trzy propozycje. Pierwsza to niska zabudowa wielorodzinna na otoczonym zielenią Osiedlu Naturama w Poznaniu, wybierana najczęściej przez młode rodziny i seniorów poszukujących spokojnej okolicy w bliskości lasów i terenów rekreacyjnych nad jeziorami Strzeszyńskim i Kierskim oraz Rusałka. Druga propozycja to nowoczesne mieszkania w kompaktowej realizacji typu mixed-use. Mowa oczywiście o FIQUS Marcelin adresowanym, zarówno do klientów końcowych, jak również inwestorów. Trzecia, która pojawi się na przestrzeni tego roku to kolejny etap naszego flagowego Osiedla Księżnej Dąbrówki w podpoznańskiej Dąbrówce. W ramach kolejnego etapu przygotowaliśmy trzy rodzaje zabudowy.

Adrian Potoczek, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Wawel Service

Rzeczywiście, sytuacja zmienia się dość dynamicznie. Na rynku nieruchomości jedno jest jednak pewne, dalsze wzrosty cen mieszkań. Wzrosną również koszty budowy i koszty zakupu działek pod budownictwo wielorodzinne. Jeżeli chodzi o nasze plany na ten rok i najbliższe lata, zamierzamy nadal budować rodzinne, bezpieczne i komfortowe osiedla mieszkaniowe. Nowe inwestycje powstają na rynkach, na których już w tej chwili działamy, tj. w Krakowie i Katowicach. W najbliższym czasie planujemy rozpocząć realizację projektów mieszkaniowych m.in. w Łodzi oraz Lublinie. Postanowiliśmy również dołączyć do sektora condo i aparthoteli. Planujemy budowę tego typu obiektów w Czorsztynie oraz nad polskim morzem. Planujemy również rozpoczęcie budowy osiedla mieszkaniowego na Zanzibarze. 

Marcin Michalec, CEO Okam 

Rosnąca inflacja czy podwyżki stóp procentowych, mające wpływ między innymi na siłę nabywczą konsumentów to zjawiska, z którymi mieliśmy do czynienia już w ubiegłym roku. Trwająca pandemia “przyzwyczaiła” nas jednocześnie do braku stabilności, w pewnym sensie wymusza jeszcze większą elastyczność i dostosowywanie się każdej z branż do zmieniających się okoliczności. Obecnie nie zakładamy jednak znaczących zmian w strategii firmy, ale oczywiście na bieżąco obserwujemy rynek i ogólną sytuację gospodarczą. 

Aktualnie koncentrujemy się na inwestycji na warszawskim Mokotowie tj. Central House, która, jak zakładamy, zostanie sfinalizowana i oddana do użytku pod koniec bieżącego roku. Będzie to pierwszy projekt zrealizowany w pełni w ramach tzw. Nowej Polityki Jakości Okam, zgodnie z którą zakładamy szereg ekologicznych, praktycznych i przyjaznych mieszkańcom oraz środowisku rozwiązań. Co do zasady, kładziemy szczególny nacisk na trend eko w strategii i będziemy rozwijać go we wszystkich naszych realizacjach.

Drugą inwestycją, na której aktualnie się koncentrujemy jest łódzka Strefa PROGRESS. To nasza, pierwsza inwestycja mieszkaniowa w Łodzi, ale aktualnie projektujemy też kolejną łódzką inwestycję na ponad 300 mieszkań przy ulicy Dowborczyków. Mamy nadzieję, że w fazę mocniejszego rozwoju w najbliższych miesiącach wejdzie również nasz projekt na warszawskim Żeraniu. W Katowicach kończymy budowę I etapu inwestycji INSPIRE w Dolinie Trzech Stawów, jednocześnie realizując kolejne etapy, a także przygotowujemy się do rozpoczęcia prac nad etapem III. 

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor sprzedaży i marketingu Ronson Development

Nasza firma działa na rynku na tyle długo, a jej pozycja jest na tyle ugruntowana, że jesteśmy przygotowani na zmiany rynkowe. Zainteresowanie naszą ofertą ze strony klientów jest nadal wysokie, jednak widzimy, że część z nich, szczególnie z segmentu popularnego ma obecnie ograniczone możliwości nabycia nieruchomości ze względu na niższą zdolność kredytową. Naszą strategiczną decyzją, podjętą także z myślą o tej grupie klientów jest rozszerzenie działalności o drugi, prowadzony równolegle filar biznesu, jakim będzie rynek najmu instytucjonalnego. Na takie odważne decyzje pozwala nasze doświadczenie, biznesowe know-how, znajomość rynku i trendów, jakie nim rządzą, ale przede wszystkim nasza stabilność finansowa. Mieszkania dedykowane segmentowi PRS będą częścią naszego portfolio i będziemy nimi zarządzać. W 2022 roku wprowadzimy też do sprzedaży wiele nowości. Będą to m.in. ekologiczne domy jednorodzinne w Falentach pod Warszawą, projekt przy Smardzewskiej w Poznaniu, projekt Zielono Mi na warszawskim Mokotowie, czy Osiedle Vola na Woli. Uruchomimy też kolejne etapy dotychczas prowadzonych inwestycji, jak Nowe Warzymice, Ursus Centralny, Miasto moje, czy Nova Królikarnia.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

Na bieżąco obserwujemy sytuację na rynku mieszkaniowym i w miarę możliwości dostosowujemy aktywność do różnych okoliczności. Działamy na rynku od ponad 17 lat, jesteśmy doświadczonym deweloperem. Nie podejmujemy żadnych pochopnych ruchów. Realizujemy kolejne inwestycje w Warszawie. W 2022 roku planujemy wprowadzenie kilka nowych projektów mieszkaniowych do sprzedaży. Nieustanie poszukujemy gruntów inwestycyjnych, które chcemy nabyć w celu dalszego rozwoju Grupy Kapitałowej Home Invest. Z końcem 2021 roku sprzedaliśmy jedną z naszych inwestycji do funduszu. Poza tym, 2021 rok był dla nas rekordowy pod względem sprzedaży w historii działalności, sprzedaliśmy ponad pół tysiąca lokali. W 2022 roku planujemy utrzymać poziom sprzedaży z ubiegłego roku, a nawet go zwiększyć. Jesteśmy także otwarci na współpracę z funduszami przy sprzedaży kolejnych projektów na terenie Warszawy. 

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Sukcesem kończymy projekt Osiedla Łomianki. W sprzedaży pozostało nam tylko jedno 100 metrowe mieszkanie wykończone pod klucz. Obecnie prowadzimy sprzedaż 1 i 2 etapu nowego Osiedla Natura 2 w Wieliszewie i przymierzamy się do rozpoczęcia budowy oraz sprzedaży mieszkań w 3 etapie inwestycji. Przygotowujemy projekt dużego osiedla w Poznaniu oraz modelowego miasteczka na obrzeżach Warszawy. Nie planujemy znaczących zmian w działalności, aczkolwiek bacznie przyglądamy się sytuacji na rynku.

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Bieżące zmiany gospodarcze, a co za tym idzie zachodzące przez nie procesy ekonomiczne, takie jak inflacja, stopy procentowe, zwiększone marże banków, Polski Ład nie mają wpływu na strategię naszego działania. Od wielu lat podstawą funkcjonowania spółki jest umiejętność dostosowywania się do nowej rzeczywistości, obserwowanie warunków rynkowych i szybie reagowanie na zmiany. Sytuacja ekonomiczna w kraju zawsze ma ogromny wpływ na branżę nieruchomości oraz popyt i podaż. Jednakże wieloletnie doświadczenie oraz przeprowadzanie różnego rodzaju analiz wskazuje na brak konieczności przebudowywania strategii działania. W związku z tym, przyjęte na ten rok plany sprzedażowe nie zakładają zmniejszonego popytu w porównaniu z rokiem poprzednim.