Polska to kraj wolontariuszy – tak myśli 62% z nas, a jak jest naprawdę? [badanie Szlachetnej Paczki]

Jak wolontariat wyobrażają sobie Polacy? Czy często angażują się w działania pomocowe? Co stoi na przeszkodzie do zaangażowania społecznego? Na te pytania odpowiedzi szukała Szlachetna Paczka, ogólnopolski program społeczny, którego głównym celem jest materialna i mentalna pomoc rodzinom i osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. 

„Zryw solidarności związany z eskalacją wojny w Ukrainie spowodował, że myślimy o sobie dobrze. Wielu z nas zaangażowało się w działania pomocowe pierwszy raz. Jak jest teraz? 62% uważa, że jest podobnie, że Polska to kraj wolontariuszy. A prawda jest taka, że jedynie 8% z nas angażuje się w wolontariat. Dlaczego tak jest? Niemal połowa badanych nie potrafi wymienić ani jednej organizacji, która opiera się o pracę wolontariuszy. Dla 29% badanych barierą jest nie tyle nieznajomość organizacji, co brak wiedzy, jak się zgłosić. Nawet jeśli znam organizację, nie wiem, jak sprawić, żeby stać się jej wolontariuszem. Barier i powodów niskiego zaangażowania oczywiście jest więcej” – mówi Joanna Sadzik, Prezeska Stowarzyszenia WIOSNA, które organizuje Szlachetną Paczkę i Akademię Przyszłości. 

Chcesz realnie zmieniać świat na dobre? Wejdź na www.szlachetnapaczka.pl i zostań Wolontariuszem_ką Szlachetnej Paczki.

Korzyści z bycia wolontariuszem

Badanie przeprowadzone przez Szlachetną Paczkę dowodzi, że Polacy mają świadomość korzyści, jakie płyną z udziału w wolontariacie. 48% badanych uważa, że wpis o wolontariacie w CV zwiększa szanse na rynku pracy, a 86% jest zdania, że wolontariat pomaga nabrać doświadczenia i kompetencji. 86% uważa natomiast, że bycie wolontariuszem to powód do dumy. Mimo to w 2023 roku aż 51% Polaków nie angażowało się jeszcze w żadną formę pomocy potrzebującym.

Powody niskiego zaangażowania społecznego

Co zadziwiające, niemal połowa badanych (44%) nie potrafi wskazać żadnej organizacji, która oferuje wolontariat. Tymczasem 61% organizacji w Polsce angażuje w sposób regularny lub akcyjny wolontariuszy. To ponad 40 tys. fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji pożytku publicznego rozsianych nawet w najdalszych zakątkach kraju, nie tylko w obrębie dużych miast. Zdaniem 29% badanych barierą jest natomiast nie tyle nieznajomość organizacji, ile brak wiedzy o tym, jak zgłosić się do wolontariatu. 

Powodów wciąż niskiego zaangażowania społecznego w wolontariat jest jednak więcej. Barierą staje się często brak czasu oraz – w dużej mierze mylne – wyobrażenia na temat sylwetki wolontariusza. 

Kim jest wolontariusz w wyobrażeniach Polaków?

Badani zgodnie uznali, że w wolontariat angażują się głównie młode kobiety, zorganizowane i sprawcze idealistki o ekstrawertycznym usposobieniu. To mądre i aktywne altruistki, które nastawiają się na długofalową pomoc najbardziej potrzebującym. 

„To kobieta, dobrze zorganizowana, altruistka, ekstrawertyczka. Taka dziewczyna, która wie, co robi i chce zaangażować się w pomoc na dłużej.  To jest dość idealistyczne myślenie o wolontariuszach. Jak popatrzymy na wolontariuszy i wolontariuszki w Szlachetnej Paczce, to widzimy, że są to zwykli, normalni ludzie. Bardzo różni, tak jak my” – mówi Joanna Sadzik. 

Mylne przeświadczenia mogą onieśmielać i tłumić drzemiącą w wielu z nas chęć wspierania najbardziej potrzebujących.

Wolontariusze z krwi i kości w Szlachetnej Paczce

82% Polaków uważa, że wolontariat ma realny wpływ na rzeczywistość. Potwierdzają to działania jednego z największych programów społecznych: „W zeszłym roku było aż 12 tys. wolontariuszy w Szlachetnej Paczce. Dotarli oni do ponad 15 tys. rodzin w całej Polsce, które otrzymały szlachetne paczki. Zmienili ich świat, mieli wpływ na lokalną społeczność. Czasem dotarli z pomocą do sąsiada, sąsiadki, czasem do kogoś, kto mieszka w dzielnicy obok, ponieważ Szlachetna Paczka, mimo że jest organizacją ogólnopolską, działa bardzo lokalnie” – podkreśla Joanna Sadzik.  

Historie tysięcy wolontariuszy i wolontariuszek Szlachetnej Paczki dowodzą, że do wolontariatu może dołączyć tak naprawdę każdy. 

Paweł łączy w życiu wiele ról: pracownika banku, studenta, sportowca. Interesuje się inwestowaniem, a w wolnych chwilach chodzi po górach i zwiedza świat. Jak znajduje czas na wolontariat w Szlachetnej Paczce? Do wolontariatu trafił, bo chciał zmienić coś w swoim życiu, otworzyć się na ludzi. „Zachwyciłem się, jak początkowo obcy ludzie mogą razem stworzyć zespół i realnie pomóc ludziom z okolicy. Już wtedy wiedziałem, że chcę zostać tutaj dłużej. Tutaj można znaleźć iskrę do życia i świetnych przyjaciół na całe życie” – podkreśla Paweł. 

Danuta do wolontariatu Szlachetnej Paczki dołączyła już na emeryturze. „Każdego roku do naszej drużyny dołącza ktoś nowy i wdrażamy go do działania. Tworzymy zgrany zespół i razem robimy dobro” – mówi o swoich, często młodszych, koleżankach i kolegach z wolontariatu. „Każdy rok to nowe doświadczenia, inne rodziny. Z jedną mam kontakt już od 8 lat. To babcia Aniela, darczyńcy nie tylko zapewnili jej podstawowe potrzeby, ale też... wybudowali domek. Co to były za emocje! Teraz 84-latka żyje jak królowa. Ciągle się czegoś uczę, zarówno od rodzin, jak i darczyńców. Mam coraz więcej empatii, ale też asertywności, której mi brakowało” – mówi wolontariuszka.

Bez względu na zestaw cech charakteru, motywacji do trwania w wolontariacie czy osobistych korzyści z pomagania, wszyscy wspólnie podkreślają – jesteśmy w tym wolontariacie po to, żeby mieć realny wpływ na losy najbardziej potrzebujących, bo w Paczce widać efekty każdej minuty naszego zaangażowania. „My naprawdę zmieniamy świat na dobre – świat potrzebujących i nasz własny”.

Czym zajmuje się wolontariusz w Szlachetnej Paczce i jak się zgłosić? 

Wolontariusz odwiedza rodziny w potrzebie – poznaje ich historie i określa, jaka pomoc będzie najlepszą formą wsparcia.  

„Stara się zbadać jak najlepiej potrzeby rodziny. Żeby móc opowiedzieć o nich darczyńcy, z którym potem się kontaktuje i wspólnie starają się, jak najtrafniej dobrać pomoc. To jest ważne, żeby ta pomoc była mądra, a nie powierzchowna.  Najfajniejszy moment, to grudniowy Weekend Cudów, jest wtedy mnóstwo pozytywnej energii, to spotkania wolontariuszy z rodzinami, które zostały obdarowane. To jest magiczny czas” – mówi Kasia wolontariuszka Szlachetnej Paczki.

Trwa rekrutacja do kolejnej edycji Szlachetnej Paczki. Jeżeli chcesz zmieniać świat na dobre – zarówno świat najbardziej potrzebujących rodzin i osób samotnych z najbliższej okolicy, jak i swój własny, nie czekaj. By zgłosić się do wolontariatu w Szlachetnej Paczce, wejdź na www.szlachetnapaczka.pl i wypełnij krótki formularz.